[p. 175]
Brief uit Jamaïca
door A. Nuis
Kingston, voorjaar 1959
Felgeel, oranje, rood, groen, bruin en zwart:
Mijn hemd, een slechtgelukte camouflage
Van mijn kleurloosheid in een kleurig land
Geeft me geen kans om in mijn stoel te slapen –
Mijn hoofd schiet telkens weer geschrokken op
In deze krekelwarme Zondagavond
Vol soezend kerkgezang (een Christenvolk)
En zachte hangmatstemmen van de buren.
Slaaplied van hitte, wekker van veel licht:
Wij leven hier altijd tussen twee vuren
Vandaar dit in zijn slaap pratend bericht.
Morgen is hier een grote tuin te zien
Vol mangobomen, palmen, broodvruchtbomen,
Bananen, bougainvilles, ik weet niet
Hoe al het vreemd gewas heet, maar wij lopen
Als makke dagtoeristen er in rond.
We storen in het huis de hoofdbewoners:
Mieren en kevers, spinnen en een tor
Die ongedurig door de kamers zwerven
Op zoek naar hagedis, kat, lamp, een plas
Om te verdrinken: pure drang tot sterven
Gonst door het huis en in elk waterglas.
De tropen: rest van ons grootvaderland.
De landheer laakt, op zijn verandah zittend
Zijn socialistische neef Hildebrand
Die, in zijn nachtclub rum en water drinkend,
Meer aandacht voor ontwikkeling bepleit
Terwijl hun vrouwen met vermoeide blikken
Elkaar vertellen van de nieuwe meid
Die zo brutaal is, en niet weet van werken
En vijftien gulden kost, ideeën heeft
Boven haar stand – het is op straat te merken:
Het volk wordt met de dag minder beleefd.
De Daily Gleaner brengt aan het ontbijt
Het laatste nieuws aan ieder die kan lezen
(Dat is hier niet veel meer dan twee op vijf;
De tuinman heeft alweer zijn bril vergeten).
Rechtbank, society en suikerprijs
Vullen de krant, op bladzij twaalf beneden
Tien zinnen Tibet, vijf regels Berlijn.
Wel, wel: politie jaagt met brandweerspuiten
Paupers uit krotten die zijn afgekeurd –
Grootvaders geest let weinig op wat buiten
En minder op wat onder hem gebeurt.
Boven een achterbuurt van golfkarton
Kisthout en schroot, hangen de vreemdste vlaggen:
Symbool van Afrika, waarheen Gods volk
Zal worden uitgeleid. Die dag afwachtend
Horen ze ‘s avonds in een wierookwalm
Hun priester met zijn tulband, en ze dansen
Spreken in tongen, zingen God is zwart.
De rijke man voor wie ze zwijgend werken
Als sterrekijkers voor een dom barbaar
Betaalt slecht, schimpt, en grinnikt om hun kerken –
Schrikt van een vreemd geluid – heel even maar.
Twee naties, en de klassenstrijd zwart-wit;
Kan men hier socialist zijn zoals Gorter?
Al klimt de jonge arbeider in ‘t licht
Wij weten al precies hoe hij zal worden
Als hij straks oud is: met zijn gramofoon,
ijskast en Daily Gleaner – oude rollen:
De arme landen vragen hoger loon.
Zij willen op een suf Europa lijken,
Fabrieken bouwen in een wild gebied.
Een ideaal om ver weg naar te kijken;
Hier lijkt het nodig, jammer, en meer niet.
Jamaica gaat zijn gang dus zonder ons.
Er is geen reden om zich op te winden.
We praten met de tuinman in de zon
Alles komt later, alle negers glimmen
En lopen prachtig, en we slapen veel
Denken aan niets met ernstige gezichten
Zijn bruinverbrand met vlekken, lui en leeg
We doen ons werk en lopen in de bergen
En lezen graag de post als die er is
Een antwoord kan men moeilijk van ons vergen
Soms kijk ik uren naar een hagedis.
Het was een schok dus toen Tirade kwam:
De Heer De Kadt de Heer Tolhoek vervloekend
Die ‘bom’ gezegd heeft (hier zegt niemand dat)
En Van het Reve, in de Schouwburg vloekend
(Wat hier niet kan, er is geen schouwburg voor)
A. Koolhaas laag, Tas uit de hoogte vloekend.
Het leven gaat in Holland blijkbaar door
Driftig als steeds, want Hollanders zijn vechters
Zelfs hier weet men: hun vijand is de zee
Die, groot en zwijgzaam, hun oneindig schelden
Over zich heen laat gaan; dat valt niet mee.
Van Holland en Europa vrijgesteld
En in Jamaica curieuze gasten
Die maar niet wennen aan het Engels geld
En opgewekt de buitenkant aftasten
Hoeven wij ons met bom en wereldlot
En heen-en-weerwoord niet meer te belasten.
We bouwen tot wij thuis zijn maar op God
Geven aan wie dit leest een lome zegen
En wensen Holland zijn rechtmatig deel
Aan kleurigheid bij alle mist en regen
Als ik mijn hemd meebreng helpt dat al veel:
Zwart, bruin, groen, rood, oranje en felgeel.
