Brieven van Pasternak, geselecteerd en vertaald door Petra Couvée

Tot Boris Pasternaks omvangrijke oeuvre hoort een enorme verzameling brieven die stilistisch niet onderdoen voor de rest van zijn werk. In de vierdelige uitgave van Pasternaks werk in de Russische Bibliotheek mogen diens brieven dan ook niet ontbreken.

Pasternak correspondeerde met nationale en internationale grootheden van de kunsten, zoals Marina Tsvetajeva, Maksim Gorki, Osip Mandelstam, Rainer Maria Rilke en T.S. Eliot, politieke leiders als Josif Stalin en Nikita Chroesjtsjov, maar ook met familie, collega’s, uitgevers en de gewone lezer. De correspondentie beslaat de revolutiejaren, de Nieuwe Economische Politiek, Stalintijd, de terreur, Tweede Wereldoorlog, dooi en koude oorlog een geeft een indruk die recht doet aan Pasternak als mens en schrijver in zijn tijd en zijn land: geprivilegieerd én getormenteerd.

De rijke mix aan brieven, variërend van kattenbel, kaartje (om de censuur te vermijden), smeekbede, protest tot liefdesbrief, werd geselecteerd en vertaald Petra Couvée.

 

De verhalen van Pasternak in de Russische bibliotheek!

Recent verschenen: Verhalen van Pasternak. De internationale roem van Boris Pasternak berust op één roman, Dokter Zjivago, terwijl hij in Rusland in de eerste plaats als groot dichter bekendstaat. Van Oorschot bundelt voor het eerst zijn verhalen in deze uitgave van de Russische Bibliotheek, in een prachtige vertaling door Froukje Slofstra.

Pasternak gebruikte zijn verhalen om de thema’s van zijn gedichten uit te werken; de aandachtige lezer proeft in zijn proza hetzelfde verwoede streven naar precisie als in zijn poëzie. Hij schrijft geconcentreerde en poëtische verhalen, gericht op het oproepen van sensaties en het peilen van het sublieme, waarin hij de klassieke verhalende opbouw, chronologie en duiding aan zijn laars lapt. Hij compenseert dit ruimschoots door zijn minutieus beschreven zintuiglijke waarnemingen en uitgesponnen, in nonchalante verhaallijnen gevatte metaforen. Zijn stijl is complex, maar wordt altijd gekenmerkt door een bovenmatige interesse in het leven en de zintuigelijk waarneembare werkelijkheid. Dit nieuwe deel in de Russische Bibliotheek bevat al zijn voltooide verhalen en de eerste hoofdstukken van de onvoltooide roman Patriks notities.

Gedichten van Pasternak

Op 28 november verscheen de bundel Gedichten van Boris Pasternak. De schrijver werd wereldberoemd met zijn roman Dokter Zjivago, maar hij was in de eerste plaats een dichter. Onder invloed van Majakovski begon hij na zijn studietijd gedichten te schrijven. In 1913 verscheen zijn eerste bundel Een tweeling in wolken.
Halverwege de jaren dertig kreeg Pasternak last van de machthebbers: hem werd verweten een ‘wereldbeschouwing die niet strookt met de tijdgeest’ te hebben. Hij vestigde zich in een datsja in het schrijversdorp Peredelkino, waar hij tot het einde van zijn leven bleef wonen en schrijven.
Vlak voor zijn dood schreef hij het aangrijpende gedicht
‘De Nobelprijs’, dat begint met de regels: 

Als een dier ben ik in ’t nauw gedreven.
Ergens is er licht, zijn mensen vrij, 
Maar het jachtsignaal is al gegeven, 
En een uitweg is er niet voor mij.

Margriet Berg en Marja Wiebes, de veelgeprezen vertalers, hebben Pasternaks gedichten in een werkelijk schitterend Nederlands gegoten. Pasternaks poëzie is poëzie van het allerhoogste niveau. Bestel de uitgave hier in de Oorshop!Bewaren

Pasternakmiddag onder leiding van Sjeng Scheijen

Ter gelegenheid van de nieuwe uitgave van Dokter Zjivago organiseert de Hermitage Amsterdam in samenwerking met uitgeverij Van Oorschot en uitgeverij Nieuw Amsterdam op 26 november de Pasternakmiddag, een exclusief programma volledig in het teken van Pasternak.

Slavist Sjeng Scheijen zal in gesprek gaan met Aai Prins over haar vertaling van de Russische klassieker. Ook spreekt hij met Petra Couvée, vertaler en bezorger van de brieven van Pasternak. Anna Pasternak (nazaat van Boris Pasternak) komt speciaal voor deze gelegenheid naar Nederland. De Nederlandse vertaling van haar boek Lara over het liefdesverhaal achter Dokter Zjivago is eind oktober verschenen.
Engels zal de voertaal zijn.

Graag reserveren via: http://www.hermitage.nl/inschrijving/?201611261400Bewaren

Vertaalster Russisch Marja Wiebes overleden

Woensdag 7 september overleed in haar woonplaats Leiden vertaalster en slaviste Marja Wiebes (Rotterdam, 1936).

Wiebes leerde het vak van Karel van het Reve (Nijhoffprijswinnaar 1979) en was  jarenlang lid van zijn vertaalgroep.

Wiebes vertaalde voor uitgeverij Van Oorschot onder meer de werken van Boenin (met Margriet Berg), Tsvetajeva (met Margriet Berg, Marko Fondse en Anne Stoffel), Achmatova  (met Margriet Berg), Tolstoj’s Oorlog en Vrede (met Yolanda Bloemen) en een complete uitgave van het toneel van Tsjechov (met Yolanda Bloemen). De nieuwe vertaling van de verhalen van Tolstoj (deel 1 en 2) (met Froukje Slofstra en Yolanda Bloemen) verscheen in 2015.

In 1987 ontving Wiebes samen met Bloemen de Aleida Schotprijs. In 2009 ontving ze de Martinus Nijhoffprijs,  een jaarlijkse prijs voor de beste vertaling van een literair werk uit of naar het Nederlands. In 2010 kende het Internationale Vertaalcentrum voor Russische literatuur (onderdeel van de Russische Academie van Wetenschappen) te Sint Petersburg haar (en Berg) voor de vertaling van Werken van Anna Achmatova in het Poesjkinhuis een onderscheiding toe.

Voor haar overlijden legde Wiebes  – als altijd zeer nauwgezet – de laatste hand aan de vertaling van de poëzie van Boris Pasternak die dit najaar in haar (en Bergs) vertaling bij Van Oorschot verschijnt.

De Nijhoffprijsjury roemde de voorbeeldige wijze waarop Wiebes een indrukwekkend vertaaloeuvre op het gebied van de Russische literatuur heeft opgebouwd, met een zeldzame combinatie van vertalingen van zowel proza als poëzie. Voege daarbij dat zij een zeer plezierige samenwerker was en een begeesterend liefhebber van de literatuur die ze vertaalde.

Wij zullen Marja node missen in onze groep vertalers.   

Nu de sneeuwstorm weer af is genomen,
Wordt het stil om me heen. Met plezier
Hoor ik stemmen van kinderen komen
Van de overkant van de rivier.

(uit ‘Na de sneeuwstorm’, Boris Pasternak, Vertaling Marja Wiebes en Margriet Berg, te verschijnen, najaar 2016)

Bewaren

Schwobfest gaat landelijk

De Schwob-zomeractie gaat dit jaar gepaard met leesclubfestivals in Utrecht (zo 19 juni), Groningen (4 sept) en Maastricht (4 sept). Na de succesvolle pilot in Utrecht afgelopen januari, breidt het ‘Schwobfest’ deze zomer uit naar drie edities. In ruim twintig leesclubs bespreken lezers en ambassadeurs de acht opmerkelijke literaire herontdekkingen die centraal staan tijdens de Schwob-zomeractie.
Voor het boek Van Oorschot, Dr. Zjivago van Boris Pasternak is Sjeng Scheijen de ambassadeur.

De geselecteerde titels voor de Schwob – zomeractie 2016 zijn:

1. Irmgard Keun Kind van alle landen (Lebowski, vertaling Marcel Misset)
2. Boris Pasternak Dokter Zjivago (Van Oorschot, vertaling Aai Prins)
3. Chinua Achebe Termietenheuvels in de savanne (De Geus, vertaling Robert Dorsman)
4. Yusuf Atlgan  De lanterfanter (Jurgen Maas, vertaling Hanneke van der Heijden)
5. Clarice Lispector De ontdekking van de wereld (Arbeiderspers / Privé-domein, vertaling Harrie Lemmens)
6. Ernest J. Gaines Een les voor het sterven (Bananafish, vertaling Samuel Vriezen)
7. Josepha Mendels Je wist het toch (Cossee)
8. Maurice Leblanc Arséne Lupin, Gentleman-inbreker (Oevers, vertaling Lidewij van den Berg)

Schwob Leesclubfestivals
Utrecht (19 juni), Groningen (4 sept), Maastricht (4 sept)
14.00 – 16.00 leesclubs op diverse locaties in de stad
16.30 – 18.30 afsluitend Schwobfest
Tickets: €25 (inclusief het boek* + welkomstdrankje Schwobfest)

Zie www.schwob.nl/actie voor meer informatie over de Schwob-zomeractie.

Kaartverkoop voor het leesclubfestival in Utrecht is reeds van start via http://www.hetliteratuurhuis.nl/agenda. Kaartverkoop voor Groningen en Maastricht start 17 mei a.s.

*in het geval van Dr. Zjivago een e-book, na bijbetaling is ook verkrijging van de dundrukeditie mogelijk.

Bewaren

Geluk is mogelijk maar je moet het willen

‘Dit boek is geen roman, dit boek is Rusland in al zijn gedaantes, met zijn weidse velden en donkere berkenbossen, zijn Oeral en Siberië, zijn sneeuwstormen, zijn stoffige zomers, zijn onvermogen met kritiek om te gaan, zijn gedweep met het hogere en vooral met de liefde, zijn wreedheid, goedheid en heiligheid, zijn liederlijkheid, zijn onbedwingbare chaos en anarchie, zijn zwetsende intellectuelen die het allemaal beter weten en je met geweld hun ideeën opdringen of ervoor willen sterven.’
– Michel Krielaars – NRC Handelsblad

‘Een roman lezen op topniveau, er is geen deftiger en bevredigender tijdverdrijf . Doe de telefoon uit. Breng de kinderen bij oma en opa. Steek een kaars aanen lees Zjivago. Geluk is mogelijk, maar je moet het willen.
– Sjeng Scheijen – Volkskrant

De langverwachte nieuwe vertaling van Dokter Zjivago  door Aai Prins er nu. (De vertaling van de gedichten aan het einde van de roman is van Margriet Berg en Marja Wiebes.) En wat een geweldig boek!

Noodgedwongen verscheen het alom geprezen meesterwerk Dokter Zjivago van Boris Pasternak niet in Rusland maar in het Westen. De sovjetautoriteiten vreesden de invloed van zijn poëtische en waarachtige roman, over de tijd van de Eerste Wereldoorlog, de Revolutie en de daaropvolgende burgeroorlog. Het leven van dichter en arts Zjivago raakt in het caleidoscopisch vertelde verhaal ontregeld door zowel de nationale gebeurtenissen als zijn liefde voor de getrouwde Lara. Ondanks alles weet hij zijn innerlijke vrijheid te behouden. Het is niet voor niets dat de CIA het boek liet verspreiden om daarmee de Sovjetunie te ondermijnen. Dokter Zjivago werd in 1965 verfilmd met Omar Sharif en Julie Christie in de hoofdrollen.

Ruim vijftig jaar na de film verschijnt nu een nieuwe Nederlandse vertaling van Dokter Zjivago, gemaakt door Aai Prins. Daarmee is Pasternaks langverwachte toetreding tot de Russische Bibliotheek een feit. Zijn verhalen, brieven en poëzie zullen binnen afzienbare tijd eveneens in de reeks verschijnen.

Agenda
dinsdag 23 februari spreken Aai Prins en Petra Couvée in Leiden in een gevarieerd programma over Pasternaks poëzie en proza. Zie hier het programma .

Bewaren

Pasternak in de Russische Bibliotheek

Vanaf maart 2016 verschijnen bij uitgeverij Van Oorschot de Verzamelde werken van Boris Pasternak (1890-1960) in de Russische Bibliotheek. De uitgave omvat tenminste één deel poëzie, één deel verhalen en novellen en een deel met een geheel nieuwe vertaling van Doctor Zhivago. Een vierde deel met egodocumenten is optioneel. Een overeenkomst hiervoor is onlangs gesloten met de Italiaanse uitgeverij Feltrinelli (die de wereldrechten van Pasternaks beroemde roman beheert) en FTM Agency in Moskou (voor de andere werken). De vertalingen zullen worden vervaardigd door onder meer Margriet Berg en Marja Wiebes en Aai Prins.
De Russische Bibliotheek bestaat uit 52 delen dundruk met daarin de verzamelde werken van onder meer Achmatova, Babel, Boelgakov, Boenin, Dostojevski, Gogol, Majakovski, Poesjkin, Toergenjev, Tolstoj, Tsjechov en Tsvetajeva. In 2013 bestond de reeks 60 jaar.