‘Des duivels woordenboek ‘ (Ambroce Bierce): een geruststelling voor de sarcast


Beleefdheid, zn. De meest aanvaardbare hypocrisie.
Bezit, zn. Het verschil tussen een whiskey drinkende zwerver en een champagne zuipende miljonair.
Kwakzalver, zn. Een moordenaar zonder vergunning.
Openbaring, zn. Er op latere leeftijd achter komen dat je een idioot bent.
Vagevuur, zn. Oncomfortabel soort bajes, waar zielen opgesloten zitten tot een paar familieleden hun borg betalen.
Wraak, zn. De liefdesbrieven van je meisje naar je rivaal sturen als hij met haar getrouwd is.

Het Des duivels woordenboek van Ambrose Bierce is meer dan een woordenboek: de definities, die niet enkel cynisch en satirisch zijn, maar ook een sfeer van gefrustreerde menslievendheid ademen, zetten je eerst op het verkeerde en dan op het juiste been en hebben in al die jaren nog niets aan kracht en scherpte ingeboet. Volgens Bierce zijn de lemmata bedoeld voor ‘verlichte geesten die droge wijn boven zoete prefereren, verstand boven sentiment, en intelligentie boven humor’.
Het Des duivels woordenboek is een verzameling van 1851 cynische satirische, aforische en duivelse lemmata, die vanaf 1875 in diverse periodieken in Amerika verschenen. Het is het meest vermakelijke van alle woordenboeken: het staat bomvol geestige verklaringen, en vol poëzie. Nooit eerder werd het volledig vertaald in het Nederlands. 

Vertaling en nawoord van de hand van Erik Bindervoet en Robbert-Jan Henkes.

 

En weg was haar neus (Robbert-Jan Henkes): een verzameling vrolijkheid, absurdisme en plezier

Twinkel, twinkel, kleine ster,
Zo dichtbij maar ook zo ver
Boven zee en boven land
Blink jij als een diamant


Dit bakerrijmpjes klinkt velen wellicht bekend in de oren. Twinkle twinkle little star…

De Engelse nursery rhymes staan aan de wieg van de hele Engelstalige literatuur. Er is geen genre waar ze niet in te vinden zijn. En weg was haar neus omvat een tweetalige verzameling van zo’n 250 bakerrijmpjes/Nursery Rhymes, gekozen, vertaald en toegelicht door Robbert-Jan Henkes. Hij maakte een weloverwogen selectie uit Iona en Peter Opies Oxford Nursery Rhyme Book.
Deze schat aan wiegeliedjes en kinderversjes – van babydeuntjes, raadsels, tongbrekers, babyspelletjes, vinger- en teennamen, tot alfabetten, aftelrijmpjes, gebeden en slaapliedjes – blinkt uit in vrolijkheid, absurdisme en plezier. De versjes zijn zo melodieus dat ze je een heel leven bijblijven.

Geïllustreerde gedichten van Marsjak

We hebben er lang op moeten wachten, maar ze zijn er weer: klassieke Russische kindergedichten, geïllustreerd door de grootste avant-gardekunstenaars uit het Sovjet-Rusland van de jaren 1920 – met de oude prenten die nog net zo fris zijn als toen, en in een kersverse vertaling!

Alles klaar? En pompen maar! is een bundeling van drie langere gedichten van Samoeïl Marsjak, een van de onbetwisten reuzen van de Russische kinderpoëzie, geïllustreerd door Lebedev, Konasjevitsj en Tsechanovski. De vertalingen werden gemaakt door Robbert-Jan Henkes en zijn afkomstig uit het veelgeprezen Bij mij op de maan. Een keuze uit de Russische kindergedichten vanaf de zeventiende eeuw, dat in 2016 in de Russische Bibliotheek verscheen. 

‘Bij mij op de maan’ bekroond met Filter Vertaalprijs 2017

De Filter Vertaalprijs voor het beste vertaalde boek van 2016  ter waarde van €10.000 is uitgereikt aan Robbert-Jan Henkes voor zijn anthologie van Russische kindergedichten Bij mij op de maan. Een keuze uit de Russische kindergedichten vanaf de zeventiende eeuw.

‘Dit is geen snoepwinkel meer, maar een groothandel in lekkernijen’, aldus de jury, ‘de vertalingen zijn adembenemend in hun hoge tempo, snelle rijmen en vele uitroepen en uithalen. Bij mij op de maan is een festijn van rijm en ritme en een dollemansrit van speelse taal en krankzinnige logica: Annie M.G. Schmidt 2.0.’

De jury koos voor een kleurrijke bloemlezing ‘waarin de rol van de literair vertaler in al haar facetten voor het voetlicht wordt gebracht: de vertaler als virtuoze taalkunstenaar, als gedreven deskundige, als initiatiefrijke bemiddelaar, die met zijn werk een rijk spectrum aan lezers aanspreekt en de Nederlandse literatuur met een uniek meesterwerk verrijkt.’

Deze toekenning is op 11 mei 2017 bekendgemaakt op het International Literature Festival Utrecht (ILFU).Bewaren

Bij mij op de maan genomineerd voor Kinderjury 2017

Bij mij op de maan staat op de shortlist voor de Kinderjury 2017! Deze bundel met Russische kindergedichten, vertaald door Robbert-Jan Henkes, is genomineerd in de categorie 6 t/m 9 jaar. Stemmen kan tot en met 19 april op kinderjury.nl.

Kindergedichten, bijna iedere Rus krijgt ze met de paplepel ingegoten en kan ze uit het hoofd opzeggen. Uit de eindeloze hoeveelheid verzen is de bloemlezing Bij mij op de maan tot stand gekomen. Deze even melodieuze als vindingrijke vertaling van Robbert-Jan Henkes is bekroond met vijf sterren in Parool en NRC Handelsblad.Bewaren

Bij mij op de maan: ‘een poëtische goudmijn’

Kindergedichten, bijna iedere Rus heeft ze met de paplepel ingegoten gekregen en kan ze uit het hoofd opzeggen. Uit de eindeloze hoeveelheid verzen is dit voorjaar de bloemlezing Bij mij op de maan tot stand gekomen. Deze even melodieuze als vindingrijke vertaling van Robbert-Jan Henkes is nu al bekroond met vijf sterren in Parool en NRC Handelsblad!

NRC Handelsblad (Guus Middag)*****
‘Dit is een poëtische goudmijn. Tijdloos en briljant. De Nederlandse kinderpoëzie is in een klap met honderden nieuwe gedichten uitgebreid.’

Het Parool (Guus Luijters)*****
‘Henkes heeft 25 jaar in dit mooie en rijke boek gestoken. 500 Pagina’s: op elke bladzijde iets te genieten.’

Lees Bij mij op de maan in linnen gebonden, met stofomslag en buikband, of als paperback.
Bewaren

Nieuw: Russische kindergedichten

Bij mij op de maan, een zeer ruime selectie Russische kinderpoëzie, ligt nu in de boekwinkel. Deze keuze en vertaling van Robbert-Jan Henkes bevat het beste wat er de afgelopen drie eeuwen in dit genre werd geschreven. Bij mij op de maan verschijnt als vertrouwd gebonden deel in de Russische Bibliotheek en is daarnaast beschikbaar als paperback.
Poesjkin en Krylov schreven al fabels en sprookjes op rijm, en ook beroemde dichters als Achmatova, Tsvetajeva, Majakovski en Brodski waagden zich van tijd tot tijd aan verzen voor kinderen. Volwassen werd het genre door de klassiekers van de grootmeesters van de eerste helft van de vorige eeuw, zoals Tsjoekovski, Marsjak en Vvedenski en Charms. Die laatste schreef ‘Het scheepje’, dat een merkwaardige bemanning kent:

Op een scheepje hier ver vandaan,
Midden op de oceaan,
Varen vier matrozen,
Twee woeste en twee boze.
De oren op hun hoofd zijn lang,
Een staart steekt uit hun bloezen.
Alleen van katten zijn ze bang,
Van katten en van poezen.

Kindergedichten_met_buikbandUit deze eindeloze goudmijn aan kindergedichten is geput voor de bloemlezing Bij mij op de maan. De even melodieuze als vindingrijke vertaling van Robbert-Jan Henkes maakt de gedichten tot zo’n genot om (voor) te lezen, dat het oppassen geblazen is. Voor je het weet gaan de kleintjes met het boek aan de haal, zoals Misja en Grisja in een gedichtje van Samoeïl Marsjak:

Misja was bij Grisja op bezoek.
Hij maakte ruzie om dit boek.
Hij zwaaide en hij sloeg ermee –
En toen waren het er twee…
Kindjes! Komt er iemand op bezoek,
Maak dan geen ruzie om dit boek!

Het boek wordt maandag 25 april ten doop gehouden met een feestelijk programma in Boekhandel Scheltema te Amsterdam. Met voordracht en muziek met Elena Pereverzeva, Harrie Geelen, Alec Kopyt en Robbert-Jan Henkes. Daarna heffen we graag met u het glas! Iedereen welkom vanaf 17.00 uur op de tweede verdieping. Aanmelden niet nodig. Facebookevent.

Bewaren