Bent u al ingeschreven voor onze nieuwsbrief? Zo niet, dan heeft u nu nóg meer reden dat wel te doen: deze maand verloten we vijf exemplaren van de nieuwe roman van Nico Dros, Willem die Madoc maakte, met handtekening van de auteur! Inschrijven kan hieronder:
Nergens wordt zoveel gewandeld als in het werk van J.J. Voskuil (1926–2008).
Vanaf de jaren vijftig maakte de schrijver met zijn vrouw Lousje jaarlijkse wandeltochten in voornamelijk Frankrijk, en het liefst in de Auvergne. Van iedere vakantie werd een uitvoerig dagboek bijgehouden dat later werd gebundeld onder de titels Terloops, Buiten schot en Gaandeweg.
Maar ook in de romans Bij nader inzien en Het Bureau laat Voskuil zijn alter ego Maarten Koning veelvuldig wandelen. Eind jaren vijftig beginnen de dagelijkse wandelingen naar en van zijn werk aan het Instituut voor Dialectologie, Volks- en Naamkunde. Tussen de middag maakt Maarten meestal een wandeling over de grachten of een ‘ommetje’ naar de Amstel. Er wordt ook geregeld ‘buiten’ gewandeld: op weg naar de ‘Boerenhuisclub’ door het Arnhemse Sonsbeekpark, na een vergadering van de Zeemuseumcommissie over de dijk van Enkhuizen naar Hoorn. In de weekends trekken Maarten en Nicolien er samen op uit. Voor Maarten is het vaak een vlucht naar buiten. Pas op afstand van het Bureau en andere mensen vindt hij geheel zichzelf en voelt hij zich bevrijd. Had je nog willen wandelen? – een bloemlezing met de mooiste wandelfragmenten uit Bij nader inzien en Het Bureau – is een feest der herkenning voor Voskuillezers van het eerste uur en voor anderen een ideale kennismaking met zijn werk. Het werd samengesteld en ingeleid door Wim Huijser.
Voor de Filter Vertaalprijs 2021 zijn twee vertalers van Van Oorschot genomineerd: Froukje Slofstra, voor haar vertaling van Romans van Toergenjev, en Michaël Stoker, voor zijn vertaling van Kroniek van een leven dat voorbijgaat van Fernando Pessoa. Meer informatie over het juryrapport en andere genomineerden is te vinden via de website van Filter.
Het prijzengeld bedraagt dit jaar € 6000 euro en werd ter beschikking gesteld door Stichting Filter en de meest vooraanstaande uitgevers van vertaalde fictie en non-fictie in ons taalgebied: Atlas Contact, Lebowski, Wereldbibliotheek, AFdH, Koppernik, Meridiaan Uitgevers, Singel Uitgeverijen en Van Oorschot. Zij dragen het vertaalde boek een warm hart toe en willen bijdragen aan een hogere waardering voor uitzonderlijke vertaalprestaties. De Filter Vertaalprijs wordt voor de vijftiende keer uitgereikt en is een bekroning voor de creativiteit van de vertaler bij het oplossen van vertaalproblemen die voortvloeien uit de eigen, bijzondere aard van het te vertalen werk.
De jury van de Filter Vertaalprijs 2021 bestaat uit Jacqueline Hulst (voorzitter, vertaler Spaans), Hans Kloos (auteur en vertaler Engels en Zweeds, genomineerde voor de FVP 2020), Emilia Menkveld (vertaler Italiaans, namens de redactie van Filter), Jaap Scholten (auteur) en Ivo Smits (hoogleraar en vertaler Japans, namens de Stichting Filter). Een uitgebreide beargumentering van de nominaties zal te lezen zijn in de nieuwe Filter die eind maart bij AFdH verschijnt, en daarna op www.tijdschrift-filter.nl en de sociale media.
De winnaar wordt live & online bekendgemaakt op vrijdag 23 april, UNESCO Wereldboekendag, klokslag 20.00 uur via Webfilter, YouTube en Facebook.
Guido van Hengel gaat in gesprek met Ignace Schoot dieper in op Roedel. Een alternatieve geschiedenis van Joegoslavië. In dit boek beziet hij deze roerige geschiedenis met de blik van straathonden in Bosnië en Servië. Door met ze mee te kijken ontstaat een heel nieuw perspectief op de verhouding tussen mens en dier, en tussen staat en burger. Guido van Hengel vertelt over mensen die alles opzijzetten om zelf zwerfhonden op te vangen terwijl de overheid werkeloos toekijkt. Een gesprek over de aanleidingen tot het schrijven van Roedel en de parallellen tussen het wrede dierenrijk en misschien nog wredere mensenrijk.
‘In de geschiedenis’, schreef Elias Canetti, ‘wordt veel te weinig over dieren gesproken.’ Historicus Guido van Hengel volgt de geursporen en geluiden van het turbulente verleden van Joegoslavië en stuit daar op de Duitse herders van de nazibezetters, de poedels van de dictator Josip Broz Tito, een kudde Italiaanse muilezels en de wolvenmilities tijdens de oorlogen van de jaren negentig.
In de eenentwintigste eeuw zijn het de talloze straathonden die Van Hengel rondleiden in steden als Sarajevo, Tuzla en Belgrado. Langs stoepen, op pleinen en in parken observeert hij – op kniehoogte – hoe de kapitalistische wildernis de samenlevingen van voormalig Joegoslavië heeft ontwricht.
Roedel is een boek over het gedeelde lot van dieren en mensen in Europa. Het is tegelijkertijd een studie op straat, en hoe we ons daar vrij en veilig kunnen voelen – op twee voeten, en op vier.
Guido van Hengel is historicus en schrijver van literaire non-fictie. Hij schreef eerder De dagen van Gavrilo Princip, en De zieners, die op veel lof werden onthaald.
Over eerder werk:
‘Wervelend en fraai geschreven.’ NRC Handelsblad ****
‘Een prachtig, verwarrend en soms zelfs actueel panorama.’ De Groene Amsterdammer
Marc Jansen gaat in gesprek over zijn nieuwe boek Belaagd paradijs. Een geschiedenis van Georgië. Sinds eeuwen ligt Georgië op het snijpunt van invloedsferen: de oosterse en de westerse. En ook tegenwoordig is dit land in de Kaukasus enerzijds geneigd tot Europa en anderzijds sterk beïnvloed door en onderhevig aan Rusland. Marc Jansen vertelt over de paradijselijke en minder paradijselijke kanten van Georgië.
Belaagd paradijs is te koop, online te bestellen en af te halen bij de lokale boekhandel.
Deze aflevering werd gepresenteerd en geproduceerd door Ignace Schoot.
Georgië is wel vergeleken met de hof van Eden. Maar het vanouds christelijke Kaukasusland bevindt zich op een breukvlak van invloedssferen. Eeuwenlang moest het van meerdere kanten de klappen opvangen en vreemde invasies ondergaan. Romeinen, Perzen, Byzantijnen, Turken en Mongolen richtten er verwoestingen aan. De Georgische ‘gouden eeuw’, het culturele en politieke hoogtepunt, ligt bijna een millennium terug.
Begin negentiende eeuw kwam Georgië onder de Russische keizer. Na de revolutie van 1917 was een aantal jaar onafhankelijk, tot de Sovjet-Unie het inlijfde. Een Georgiër, Jozef Stalin, was daar tot 1953 de baas. Sinds 1991 is Georgië opnieuw onafhankelijk. Maar Rusland heeft grote moeite met de Westerse oriëntatie van het land en steunt twee etnische minderheden binnen Georgië, de Abchaziërs en Osseten, in hun separatistische koers, ook met militaire middelen.
Belaagd paradijs is een rijk geïllustreerde geschiedenis van Georgië in kort bestek. Het vertelt het verhaal van een fascinerend land, dat altijd een snijpunt van werelden is geweest – en nog steeds is.
De nieuwe dichtbundel van Marjoleine de Vos, Hoe verschillig, is nu beschikbaar in een speciale uitgave met beperkte oplage! Van deze oplage werden 50 exemplaren genaaid gebonden door Boekbinderij Van Waarden te Zaandam. Ze werden voorzien van een afwijkend stofomslag, gedrukt door de Kalamos Pers te Zeerijp.
Melancholie van het heden
Het maakt niet uit haast waar je bent,
een plein of stad, het weidse land,
elk uitzicht spreekt je van voorbij.
Of nooit geweest, maar toch gemist.
Niet jij maar iets in je, wat voelt of
meetrilt met muziek, zoekt
in de lucht, de sloten, geur van hooi
het landschap dat je kent in jou,
dat óók zo blauw en zomers was.
Het komt betoverend tevoorschijn:
gelach van ouders, zingen op de fiets,
de sprong het juichend water in. Niets
sprak tot je zoals nu en zei –
oh onterecht – dat alles wat je leeft
slechts echo is, een naklank. Bijna echt.
Als jong meisje was Lena ervan overtuigd dat het leven als ze het ouderlijk huis verlaten had, mooier, warmer, beter zou zijn; dat moest haast wel. Maar eenmaal op kamers komt haar nieuwe leven nauwelijks van de grond. Ook op de Toneelschool wil ze maar geen vleugels krijgen. Acteurs blijken niet leuker of beter dan gewone mensen, mensen zoals zij. Op het dieptepunt van haar teleurstelling maakt Dimitri zijn entree. Hij is alles wat zij niet is – flamboyant, onbekommerd, schaamteloos, bourgondisch – en bijna twee keer zo oud als zij. Als een ganzenkuiken wordt ze door hem aangetrokken en raakt verstrikt in een kat-en-muisspel met alsmaar wisselende regels.
Jarenlang was Entius verliefd op een charismatische acteur van wie ze les kreeg op de Toneelschool. Stof voor een verhaal, maar de geschiedenis transformeren tot een roman bleek moeilijker dan gedacht. Pas in het voorjaar van 2019 – ze is inmiddels 57 en met een kofferbak vol plantgoed onderweg naar haar tuin in Frankrijk – vindt ze de sleutel tot de roman Niet ik: een even pijnlijk als humoristisch zelfonderzoek naar de wortels van die liefde en een intieme bespiegeling over schaamte, seksualiteit, hunkering en eenzaamheid.
Charles Simic (1938) werd in Belgrado geboren, waar hij tijdens de Tweede Wereldoorlog als kind de verschrikkingen heeft meegemaakt. Belgrado leed zwaar onder de Duitse bezetters. Tegelijk wierpen de geallieerden, als ze hun doelen in Duitsland hadden gebombardeerd, hun overtollige bommen boven dezelfde stad af, voordat ze op hun Italiaanse basis mochten landen.
In 1954 emigreerde hij met zijn familie naar Chicago. Zijn oorlogservaringen kleuren Simic’ gehele, omvangrijke oeuvre: hij lijkt nauwelijks nog in staat naar de werkelijkheid te kijken zonder de oorlogsherinneringen uit zijn jeugd te herbeleven. Mede daardoor heeft zijn werk een grote actuele waarde behouden en – zeker nu – gekregen. ‘Misschien gaan we nog een keer maagden / Ophangen aan kale bomen, kerken plunderen, / Weduwen verkrachten in de diepe sneeuw?’ schreef hij in 1967. Hij kreeg talloze prestigieuze erkenningen voor zijn werk. Zijn bundel, Come Closer and Listen, verscheen in de zomer van 2019 in de VS. Wiljan van den Akker koos en vertaalde de gedichten en korte prozafragmenten voor Dat ongrijpbare iets.
Sander Kollaard, Librisprijswinnaar 2020 met zijn roman Uit het leven van een hond, debuteerde met een verhalenbundel: Onmiddellijke terugkeer van uw geliefde, waarmee hij verrassend de Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs won. Kollaard heeft zich nadien snel ontwikkeld tot een schrijver met een breed palet. In zijn verhalen spreekt steeds meer een eigen stem: Kollaard paart een soms lyrische vertellende stijl aan beschouwende stukken, en weet die twee elementen als geen ander in zijn verhalen te verenigen.
In de bundel De laatste dag van de koning verzamelden wij de verhalen uit zijn debuutbundel en de bundel Levensberichten, maar voegden er heel wat aan toe: publicaties uit De Gids, Hollands Maandblad en Tirade, De Groene Amsterdammer en de Volkskrant, alsmede verhalen, essays, kritieken. Van de wormen van Darwin tot de stemmen van Pessoa, van het spoor van de haas tot Zweden in coronatijd, dit boek doet recht aan de veelzijdigheid van Sander Kollaard.