Tirade 434
Het nieuwe Tiradenummer bevat onder andere een groot stuk van Ronald Havenaar over Karel van het Reve. “Wat hem persoonlijk was overkomen, voltrok zich volgens zijn waarneming vervolgens ook aan het Sovjetimperium. Zijn theorie had voorspellende waarde voor de ondergang van dit communistische rijk, maar zegt waarschijnlijk ook iets over de toekomst van het Chinese communisme.”
Verder: De schilder en het meisje van Margriet de Moor kreeg een vernietigende kritiek in Het Parool en juichende besprekingen in NRC Handelsblad en de Volkskrant. Is het nu wel of niet een goede roman? Carel Peeters noemt het een “glorieuze mislukking”.
En Jaap Goedegebuure over C.O. Jellema, Jos Vos over Cees Nooteboom, Trees Dunk over Frida Vogels, Joop Goudsblom over Menno ter Braak, een interview met Herta Müller, verhalen van Sander Kollaard, Gilles van der Loo, Marijke Spies en Kerim Göçmen, poëzie van Menno Wigman, Delphine Lecomte, Kate Northrop, Harry M.P. van de Vijfeijke, Hedwig Selles en Mark Strand en een selectie uit de blogbijdragen van Guus Middag en Lieke Marsman. Het nummer is te bestellen op www.tirade.nu.
Tsjechov en Toergenjev
Twee wereldtitels uit de Russische Bibliotheek zijn in een zelfstandige editite verschenen: Vaders en zonen van Ivan Toergenjev en Drama op de jacht van Anton Tsjechov. Het zijn de twee nieuwe titels in onze Hardcoverreeks. Tsjechov in Anne Stoffels prachtige vertaling en Toergenjev in die van Karel van het Reve. Het verhaal gaat dat Toergenjev, toen hij bij de slotregels van deze roemruchte roman belandde, het blad van zich af moest schuiven omdat anders zijn tranen de inkt meteen weer onleesbaar zouden maken. Vaders en zonen wordt altijd beschouwd als dé roman over het generatieconflict. Maar, in de woorden van Karel van het Reve, ‘wat is eigenlijk een generatieconflict? Waarom willen de mensen niet gewoon genieten van dat conflict? Waarom willen ze het met alle geweld tot “de” beschrijving van “het” conflict maken?’
Drama op de jacht zou een mooie kennismaking met het werk van Tsjechov kunnen zijn. Het is een onvervalste ‘whodunnit’. Door de kracht waarmee Tsjechov hartstocht, dronkenschap, beestachtigheid en valsheid op papier zet, en door de verrassende ontknoping, mag dit boek uniek heten in de detectiveliteratuur.
Beide romans kosten maar 15 euro. Wat heerlijk toch om bij de aanschaf van een boek met zekerheid te weten dat het niet teleur zal stellen.
Alle titels
€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 32,50
Bestellen
Meer weten

€ 9,00
Bestellen
Meer weten

€ 40,00
Bestellen
Meer weten

€ 36,00
Bestellen
Meer weten

€ 39,00
Bestellen
Meer weten

€ 56,50
Bestellen
Meer weten

€ 25,00
Bestellen
Meer weten

€ 27,00
Bestellen
Meer weten

€ 15,00
Bestellen
Meer weten

€ 31,50
Bestellen
Meer weten

€ 31,50
Bestellen
Meer weten

€ 15,00
Bestellen
Meer weten

€ 34,00
Bestellen
Meer weten

€ 15,00
Bestellen
Meer weten

€ 15,00
Bestellen
Meer weten

€ 34,00
Bestellen
Meer weten

€ 11,50
Bestellen
Meer weten

€ 31,50
Bestellen
Meer weten

€ 10,00
Bestellen
Meer weten

€ 15,00
Bestellen
Meer weten

€ 17,50
Bestellen
Meer weten

€ 37,50
Bestellen
Meer weten

€ 27,50
Bestellen
Meer weten

€ 18,50
Bestellen
Meer weten

€ 28,50
Bestellen
Meer weten

€ 19,50
Bestellen
Meer weten

€ 29,50
Bestellen
Meer weten

€ 29,50
Bestellen
Meer weten

€ 27,50
Bestellen
Meer weten

€ 19,50
Bestellen
Meer weten

€ 25,00
Bestellen
Meer weten

€ 7,50
Bestellen
Meer weten

€ 35,00
Bestellen
Meer weten

€ 27,50
Bestellen
Meer weten

€ 10,00
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 15,00
Bestellen
Meer weten

€ 15,00
Bestellen
Meer weten

€ 43,00
Bestellen
Meer weten

€ 36,00
Bestellen
Meer weten

€ 40,00
Bestellen
Meer weten

€ 34,00
Bestellen
Meer weten

€ 25,00
Bestellen
Meer weten

€ 27,50
Bestellen
Meer weten

€ 27,50
Bestellen
Meer weten

€ 27,50
Bestellen
Meer weten

€ 27,50
Bestellen
Meer weten

€ 27,50
Bestellen
Meer weten

€ 29,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 29,50
Bestellen
Meer weten

€ 21,50
Bestellen
Meer weten

€ 19,00
Bestellen
Meer weten

€ 17,50
Bestellen
Meer weten

€ 17,50
Bestellen
Meer weten

€ 15,00
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 30,00
Bestellen
Meer weten

€ 20,00
Bestellen
Meer weten

€ 25,00
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 45,00
Bestellen
Meer weten

€ 35,00
Bestellen
Meer weten

€ 35,00
Bestellen
Meer weten

€ 39,00
Bestellen
Meer weten

€ 39,00
Bestellen
Meer weten

€ 39,00
Bestellen
Meer weten

€ 15,00
Bestellen
Meer weten

€ 34,00
Bestellen
Meer weten

€ 22,50
Bestellen
Meer weten

€ 16,00
Bestellen
Meer weten

€ 39,00
Bestellen
Meer weten

€ 39,00
Bestellen
Meer weten

€ 39,00
Bestellen
Meer weten

€ 39,00
Bestellen
Meer weten

€ 39,00
Bestellen
Meer weten

€ 85,00
Bestellen
Meer weten

€ 39,00
Bestellen
Meer weten

€ 39,00
Bestellen
Meer weten

€ 39,00
Bestellen
Meer weten

€ 39,00
Bestellen
Meer weten

€ 15,00
Bestellen
Meer weten

€ 15,00
Bestellen
Meer weten

€ 15,00
Bestellen
Meer weten

€ 11,50
Bestellen
Meer weten

€ 17,50
Bestellen
Meer weten

€ 11,50
Bestellen
Meer weten

€ 11,50
Bestellen
Meer weten

€ 11,50
Bestellen
Meer weten

€ 11,50
Bestellen
Meer weten

€ 11,50
Bestellen
Meer weten

€ 11,50
Bestellen
Meer weten

€ 11,50
Bestellen
Meer weten

€ 11,50
Bestellen
Meer weten

€ 11,50
Bestellen
Meer weten

€ 11,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,00
Bestellen
Meer weten

€ 15,00
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 22,00
Bestellen
Meer weten

€ 31,50
Bestellen
Meer weten

€ 15,00
Bestellen
Meer weten

€ 29,90
Bestellen
Meer weten

€ 49,90
Bestellen
Meer weten

€ 29,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 20,00
Bestellen
Meer weten

€ 29,50
Bestellen
Meer weten

€ 29,00
Bestellen
Meer weten

€ 22,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,00
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,00
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 13,50
Bestellen
Meer weten

€ 6,00
Bestellen
Meer weten

€ 25,00
Bestellen
Meer weten

€ 13,50
Bestellen
Meer weten

€ 9,00
Bestellen
Meer weten

€ 16,50
Bestellen
Meer weten

€ 18,00
Bestellen
Meer weten

€ 18,00
Bestellen
Meer weten

€ 17,50
Bestellen
Meer weten

€ 39,00
Bestellen
Meer weten

€ 45,00
Bestellen
Meer weten

€ 45,00
Bestellen
Meer weten

€ 6,50
Bestellen
Meer weten

€ 32,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,00
Bestellen
Meer weten

€ 17,00
Bestellen
Meer weten

€ 39,00
Bestellen
Meer weten

€ 39,00
Bestellen
Meer weten

€ 29,50
Bestellen
Meer weten

€ 16,00
Bestellen
Meer weten

€ 14,00
Bestellen
Meer weten

€ 14,00
Bestellen
Meer weten

€ 25,00
Bestellen
Meer weten

€ 255,00
Bestellen
Meer weten

€ 14,50
Bestellen
Meer weten

€ 14,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 17,50
Bestellen
Meer weten

€ 14,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 14,50
Bestellen
Meer weten

€ 19,00
Bestellen
Meer weten

€ 17,50
Bestellen
Meer weten

€ 13,50
Bestellen
Meer weten

€ 15,00
Bestellen
Meer weten

€ 22,00
Bestellen
Meer weten

€ 18,00
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 29,00
Bestellen
Meer weten

€ 14,90
Bestellen
Meer weten

€ 17,50
Bestellen
Meer weten

€ 22,50
Bestellen
Meer weten

€ 16,00
Bestellen
Meer weten

€ 29,00
Bestellen
Meer weten

€ 18,00
Bestellen
Meer weten

€ 18,00
Bestellen
Meer weten

€ 25,00
Bestellen
Meer weten

€ 18,00
Bestellen
Meer weten

€ 22,50
Bestellen
Meer weten

€ 16,00
Bestellen
Meer weten

€ 32,50
Bestellen
Meer weten

€ 125,00
Bestellen
Meer weten

€ 18,50
Bestellen
Meer weten

€ 17,50
Bestellen
Meer weten

€ 39,00
Bestellen
Meer weten

€ 43,00
Bestellen
Meer weten

€ 43,00
Bestellen
Meer weten

€ 43,00
Bestellen
Meer weten

€ 43,00
Bestellen
Meer weten

€ 43,00
Bestellen
Meer weten

€ 43,00
Bestellen
Meer weten

€ 19,90
Bestellen
Meer weten

€ 25,00
Bestellen
Meer weten

€ 16,00
Bestellen
Meer weten

€ 13,50
Bestellen
Meer weten

€ 20,00
Bestellen
Meer weten

€ 20,00
Bestellen
Meer weten

€ 13,50
Bestellen
Meer weten

€ 13,50
Bestellen
Meer weten

€ 20,00
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 36,00
Bestellen
Meer weten
€ 0,01
Bestellen
Meer weten

€ 9,00
Bestellen
Meer weten

€ 34,90
Bestellen
Meer weten

€ 25,00
Bestellen
Meer weten

€ 10,00
Bestellen
Meer weten

€ 22,50
Bestellen
Meer weten

€ 16,00
Bestellen
Meer weten

€ 17,50
Bestellen
Meer weten

€ 29,50
Bestellen
Meer weten

€ 35,00
Bestellen
Meer weten

€ 100,00
Bestellen
Meer weten

€ 18,00
Bestellen
Meer weten

€ 25,00
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 17,50
Bestellen
Meer weten

€ 25,00
Bestellen
Meer weten

€ 22,50
Bestellen
Meer weten

€ 13,50
Bestellen
Meer weten

€ 19,00
Bestellen
Meer weten

€ 13,50
Bestellen
Meer weten

€ 34,95
Bestellen
Meer weten

€ 34,95
Bestellen
Meer weten

€ 34,95
Bestellen
Meer weten

€ 34,95
Bestellen
Meer weten

€ 34,95
Bestellen
Meer weten

€ 22,50
Bestellen
Meer weten

€ 39,00
Bestellen
Meer weten

€ 39,00
Bestellen
Meer weten

€ 39,00
Bestellen
Meer weten

€ 39,00
Bestellen
Meer weten

€ 39,00
Bestellen
Meer weten

€ 39,00
Bestellen
Meer weten

€ 25,00
Bestellen
Meer weten

€ 35,00
Bestellen
Meer weten

€ 15,00
Bestellen
Meer weten

€ 16,00
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 17,50
Bestellen
Meer weten

€ 31,00
Bestellen
Meer weten

€ 22,00
Bestellen
Meer weten

€ 14,50
Bestellen
Meer weten

€ 34,00
Bestellen
Meer weten

€ 14,50
Bestellen
Meer weten

€ 20,00
Bestellen
Meer weten

€ 29,50
Bestellen
Meer weten

€ 56,50
Bestellen
Meer weten

€ 17,50
Bestellen
Meer weten

€ 17,50
Bestellen
Meer weten

€ 17,50
Bestellen
Meer weten

€ 15,00
Bestellen
Meer weten

€ 31,50
Bestellen
Meer weten

€ 15,00
Bestellen
Meer weten

€ 14,50
Bestellen
Meer weten

€ 20,00
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 55,00
Bestellen
Meer weten

€ 18,00
Bestellen
Meer weten

€ 29,50
Bestellen
Meer weten

€ 17,50
Bestellen
Meer weten

€ 14,50
Bestellen
Meer weten

€ 49,90
Bestellen
Meer weten

€ 35,00
Bestellen
Meer weten

€ 17,50
Bestellen
Meer weten

€ 17,50
Bestellen
Meer weten

€ 16,00
Bestellen
Meer weten

€ 17,50
Bestellen
Meer weten

€ 22,50
Bestellen
Meer weten

€ 18,00
Bestellen
Meer weten

€ 12,00
Bestellen
Meer weten

€ 12,00
Bestellen
Meer weten

€ 18,00
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 18,00
Bestellen
Meer weten

€ 7,50
Bestellen
Meer weten

€ 29,50
Bestellen
Meer weten

€ 17,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 45,00
Bestellen
Meer weten

€ 225,00
Bestellen
Meer weten

€ 35,00
Bestellen
Meer weten

€ 49,90
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 75,00
Bestellen
Meer weten

€ 16,00
Bestellen
Meer weten

€ 17,50
Bestellen
Meer weten

€ 25,00
Bestellen
Meer weten

€ 15,00
Bestellen
Meer weten

€ 16,00
Bestellen
Meer weten

€ 19,50
Bestellen
Meer weten

€ 13,50
Bestellen
Meer weten

€ 35,00
Bestellen
Meer weten

€ 17,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,00
Bestellen
Meer weten

€ 16,00
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,00
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 16,00
Bestellen
Meer weten

€ 16,00
Bestellen
Meer weten

€ 22,50
Bestellen
Meer weten

€ 13,50
Bestellen
Meer weten

€ 20,00
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 15,00
Bestellen
Meer weten

€ 17,50
Bestellen
Meer weten

€ 16,00
Bestellen
Meer weten

€ 16,00
Bestellen
Meer weten

€ 14,50
Bestellen
Meer weten

€ 14,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 16,00
Bestellen
Meer weten

€ 39,00
Bestellen
Meer weten

€ 25,00
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 49,90
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 19,50
Bestellen
Meer weten

€ 29,50
Bestellen
Meer weten

€ 15,00
Bestellen
Meer weten

€ 22,50
Bestellen
Meer weten

€ 16,00
Bestellen
Meer weten

€ 16,00
Bestellen
Meer weten

€ 35,00
Bestellen
Meer weten

€ 15,00
Bestellen
Meer weten

€ 14,50
Bestellen
Meer weten

€ 8,00
Bestellen
Meer weten

€ 20,00
Bestellen
Meer weten

€ 39,00
Bestellen
Meer weten

€ 39,00
Bestellen
Meer weten

€ 17,50
Bestellen
Meer weten

€ 39,00
Bestellen
Meer weten

€ 25,00
Bestellen
Meer weten

€ 31,00
Bestellen
Meer weten

€ 2,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 29,90
Bestellen
Meer weten

€ 16,00
Bestellen
Meer weten

€ 16,00
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 25,00
Bestellen
Meer weten

€ 20,00
Bestellen
Meer weten

€ 13,50
Bestellen
Meer weten

€ 25,00
Bestellen
Meer weten

€ 17,50
Bestellen
Meer weten

€ 29,90
Bestellen
Meer weten

€ 15,00
Bestellen
Meer weten

€ 15,00
Bestellen
Meer weten

€ 15,00
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 29,50
Bestellen
Meer weten

€ 16,00
Bestellen
Meer weten

€ 22,50
Bestellen
Meer weten

€ 16,00
Bestellen
Meer weten

€ 21,50
Bestellen
Meer weten

€ 13,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 15,00
Bestellen
Meer weten

€ 13,50
Bestellen
Meer weten

€ 15,00
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 18,00
Bestellen
Meer weten

€ 12,00
Bestellen
Meer weten

€ 17,50
Bestellen
Meer weten

€ 15,00
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 45,00
Bestellen
Meer weten

€ 18,00
Bestellen
Meer weten

€ 25,00
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 16,00
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 18,00
Bestellen
Meer weten

€ 14,50
Bestellen
Meer weten

€ 6,00
Bestellen
Meer weten

€ 12,50
Bestellen
Meer weten

€ 16,00
Bestellen
Meer weten

€ 19,00
Bestellen
Meer weten

€ 13,50
Bestellen
Meer weten

€ 11,50
Bestellen
Meer weten

€ 12,00
Bestellen
Meer weten

€ 3,50
Bestellen
Meer weten

€ 40,00
Bestellen
Meer weten

€ 20,00
Bestellen
Meer weten

€ 26,50
Bestellen
Meer weten

€ 15,00
Bestellen
Meer weten

€ 99,00
Bestellen
Meer weten
NRC leest, wij kijken
Ga naar www.nrcboeken.nl om Pieter Steinz te zien en horen spreken over Karel van het Reve, Verzameld werk deel 4. “Wanneer wij België en China met elkaar vergelijken, dan valt die vergelijking uit in het voordeel van China.” Aldus opent een stuk dat Van het Reve onder de naam Henk Broekhuis publiceerde in NRC Handelsblad. Steinz legt uit waarom hij het zo’n briljante openingszin vindt.
Op dezélfde website een mooie bespreking van deel vier door Wilfred Takken. “Leefde Karel van het Reve nog maar,” schrijft hij. “Was Van het Reve in de eerste twee delen nog een serieuze jongen die nog wat vlak en academisch formuleerde, in deel 3 is zijn schrijftalent tot volle wasdom gekomen. In deel 4 is Van het Reve veel meer ontspannen en vrolijk, en breidt hij zijn aandachtsgebieden enorm uit.” De verklaring voor die ontspannen manier van schrijven ligt volgens Takken te in de geboorte van Henk Broekhuis. “Als Broekhuis schrijft hij losser, baldadiger, geestiger. Als Broekhuis kon hij beter poseren als de zelfgeschoolde arbeider die quasi-naïef en ongenuanceerd op ieders tenen gaat staan.”
Behalve de nieuwe Broekhuisstukken staan in dit deel vier onder meer de twee beroemde essays “Een dag uit het leven van de reuzenkoeskoes” en “Het raadsel der onleesbaarheid”, en Uren met Henk Broekhuis, de in ’78 verschenen bundel die volgens Takken zijn beste is.
Op www.literairnederland.nl staat een andere digitale recensie, geschreven door Machiel Jansen. Wel op papier maar niet op het net: de recensie geschreven door Jos Bloemkolk die verscheen in Het Parool. Die zat nogal in zijn maag met de toekenning van sterren aan boeken, wat tegenwoordig gebruikelijk is op de krantenredacties. Want deel drie gaf hij de hoogste waardering (vijf sterren) en nu kan hij deel vier niet nóg meer sterren geven, want zes sterren uitdelen mag niet. “Dit is Karel van het Reve op de top van zijn kunnen,” schrijft hij.
Voorjaarsaanbieding 2010
A.P. Tsjechov | Verzamelde verhalen deel 5
Nico Dros | De sprekende slang. Een kleine geschiedenis van laaglands
fundamentalisme
Nescio | Brieven uit Veere
Nescio | Verzameld proza en nagelaten werk
Karel van het Reve | Verzameld werk deel 4
Kees Verheul | Een jongen met vier benen
J.J. Voskuil | Jeugdherinneringen
J.J. Voskuil | Bij nader inzien
Detlev van Heest | De verzopen katten en de Hollander
Adriaan Morriën | Zoals een ster verstand heeft van het licht
Ivan Toergenjev | Vaders en zonen (hardcover)
Anton Tsjechov | Drama op de jacht (hardcover)
Peter van Lier | Hoor
Nop Maas | Gerard Reve. Kroniek van een schuldig leven. Deel 2: De
‘rampjaren’ 1963-1975
Mohana van den Kroonenberg | Moorddiner
Frida Vogels | Dagboek 1968-1969
Jean Rouaud | De beloofde vrouw
1950-1960
Naast op zichzelf staande uitgaven – romans, gedichten- en essaybundels – werd vanaf 1950 langs drie hoofdlijnen ingezet op reeksen. Onmiskenbaar weerspiegelden zich daarin vooral Geerts literaire en politieke jeugdidealen én alles wat hij bij zijn leermeester Stols over boekverzorging had opgestoken. Alle reeksen werden vormgegeven door de van oorsprong Duitse typograaf en letterkunstenaar Helmut Salden (1910-1996) waardoor het nu snel groeiende fonds bij het publiek een steeds duidelijker gezicht kreeg en zich onderscheidde van dat van andere uitgeverijen. Om te beginnen was er de serie die bekend zou worden als vignettenreeks: twintig elegante, niet te dikke en alleen gebonden dichtbundels van naoorlogse dichters als Elisabeth Eybers, Hans Lodeizen en M. Vasalis, afgewisseld met bloemlezingen uit het werk van ‘onterecht vergeten’ voorgangers als Boutens, Van Collem en Dér Mouw.
Dan waren er de Nederlandse klassieken: er zouden in de loop der jaren meer dan 135 dundrukdelen verschijnen met de Verzamelde Werken en Brieven van modern-klassieke Nederlandse schrijvers als Ter Braak (7 delen plus 4 delen briefwisseling met Du Perron), Den Brabander, Brouwer (3), Coenen, Couperus (12), Emmens (4), Eybers, Van Eyck (7), Van Geel, Van Groeningen, De Haan (2), Hanlo (2), Van Hattum (2), Heijermans (3), Hillenius, De Kadt, Kemp (3), Lodeizen, Leopold (2), Morriën (3), Dèr Mouw, Multatuli (25), Nescio (2), Nijhoff (4), Van Nijlen, Van Ostayen (4), Du Perron (16), Roland Holst, Walraven (2) en Belle van Zuylen (10). Alleen al tussen tussen 1950 en 1960 verschenen er gemiddeld vijf per jaar.
Tenslotte werd de Russische Bibliotheek in het leven geroepen: de verschijning van Tsjechov Verzamelde werken deel 1 in het najaar van 1953 betekende het startschot voor een uitermate gezichtsbepalende dundrukserie. De samenwerking met Helmut Salden, hoofdredacteur Charles B. Timmer en een groep jonge, talentvolle vertalers maakte de Russische Bibliotheek in de loop der jaren tot een begrip bij het publiek. Dat kwam niet in de laatste plaats omdat alle erin opgenomen werken van ‘deze grote jongens’, zoals Geert hen bijna liefkozend noemde, voor het eerst rechtstreeks en onverkort uit het Russisch werden vertaald – tot dan toe had de Nederlandse lezer het veelal moeten stellen met soms sterk ingekorte versies en afgeleide vertalingen uit het Duits, Engels en Frans. Binnen twintig jaar zouden de verzamelde werken het licht zien van Dostojevski (10), Gogol (3), Ljeskov, Poesjkin, Toergenjev (4), Tolstoj (8), Tsjechov (7) en afzonderlijke werken van Garsjin, Gontsjarov, Herzen, Korolenko, Lermontov, Pisemski en Saltykov. Ook hier lag de productie hoog: tussen 1955 en 1960 verschenen vier delen per jaar.
Tussen 1950 en 1960 debuteerden A. Alberts, Jan Emmens, Elisabeth Eybers, Chr. J. van Geel, Jan Hanlo, A. Koolhaas en Karel van het Reve in boekvorm. Er verschenen nieuwe dichtbundels van L.Th. Lehmann, Hanny Michaelis, Jan van Nijlen en M. Vasalis. Het werk van in de ‘vergetelheid’ geraakte schrijvers als Marcellus Emants en J. van Oudshoorn werd opnieuw uitgebracht.
Willem Frederik Hermans publiceerde in diezelfde periode vijf titels, waaronder de geruchtmakende roman Ik heb altijd gelijk, voordat hij in 1958 met De donkere kamer van Damocles eindelijk doorbrak naar het grote publiek.
Opmerkelijk was de verschijning, in 1956, van twee boeken van Gerard (Kornelis van het) Reve: het Verzameld werk (van een 32-jarige) en The Acrobat and other stories (verschenen na het besluit dat Reve nam om alleen nog maar in het Engels te schrijven nadat de katholieke minister Cals hem een reisbeurs ontzegde vanwege het verhaal ‘Melancholia’ waar een masturbatiescène in voorkwam).
Omdat Geert hoe dan ook ‘een blaadje bij de hand’ wilde hebben richtte hij het literaire tijdschrift Tirade op, waarvan de eerste aflevering verscheen op 15 januari 1957.
1960-1970
Goedkopere druktechnieken vergemakkelijkten de opzet van drie nieuwe series, waarvan de uitgave in dit decennium haar beslag kreeg. De door Helmut Salden uniform vormgevenen STOA-reeks (41 delen) bood plaats aan essays en (semi-) autobiografische geschriften. In de Witte Olifant-reeks (50 delen) verschenen romans en verhalen. Hiervoor werd als ontwerper de schilder, tekenaar, grafiscus, decorbouwer, kortom duizendpoot Nicolaas Wijnberg aangetrokken. Onder diens redactie verscheen ook de Domino-reeks (12 deeltjes) met daarin grafisch werk van hedendaagse kunstenaars als onder meer Fiedler, Mensinga, Mogendorf, Veldhoen en Wijnberg zelf.
Tussen 1960 en 1970 debuteerden onder meer H. Drion, Tom Graftdijk, Judith Herzberg, Jan Hanlo (met proza), D. Hillenius, H. Kaleis, Rutger Kopland, Renée Plate, Theo Sontrop, Loden Vogel en J.J. Voskuil in boekvorm.
A. Koolhaas maakte furore met achtereenvolgende bundels dierenverhalen, en van ‘oudgedienden’ als Pierre Kemp, Nescio en Hendrik de Vries verscheen voor het eerst in jaren nieuw werk. De herlancering van de bekendste romans van Marcellus Emants en J. van Oudshoorn mislukte (op Emants’ Een nagelaten bekentenis na, maar die van de zo goed als vergeten en Theo Thijssen luidde een herwaardering voor diens werk in. Willem Frederik Hermans vertrok na felle ruzies, die tot in de rechtszaal werden uitgevochten, naar De Bezige Bij, waar men in 1949 De tranen der acacia’s niet had willen uitgeven. Met de publicatie van zijn ‘bekentenisbrieven’ in Op weg naar het einde (1963) en Nader tot U (1966), waarin hij onverbloemd schreef over zijn homoseksualiteit, brak eindelijk ook Gerard Reve door naar het grote publiek.
1970-1980
Toen ook Gerard Reve in 1970 na ‘meningsverschillen’ was vertrokken (naar Polak & Van Gennep) was de uitgeverij twee van haar bestverkopende sterauteurs kwijt. De Russische Bibliotheek werd in 1972 ‘voltooid’ met de verschijning van het 38ste deel, wat gevierd werd met een groot feest in de Amsterdamse Stadschouwburg. Toen de reeks eindelijk ook goed begon te verkopen, raakte de uitgeverij voor het eerst sinds haar oprichting definitief uit de rode cijfers.
Daarmee hield de Russische ‘tak’ van het fonds echter niet op, al werden de bakens verzet. Het aantal politiek getinte uitgaven nam nog toe en het was Karel van het Reve die daarbij een grote rol speelde. Behalve drie boeken van zijn eigen hand verschenen dankzij de door hem opgerichte Alexander Herzen stichting ruim vijftien clandestiene, uit Rusland gesmokkelde manuscripten van zogenoemde ‘samizdat’ auteurs als Andrej en Gjuzel Amalrik, Pjotr Jakir, Nadezjda Mandelstam, Anatoli Martsjenko en Lidia Tsjoekovskaja in boekvorm. Ook Jacques de Kadt leverde drie boeken af, waaronder zijn laatste grote werk De politiek der gematigden. Ten slotte werd, wederom onder redactie van Charles B. Timmer, een nieuwe reeks opgezet waarin, onder de verzamelnaam Russische miniaturen, afzonderlijke werken van hedendaagse schrijvers werden ondergebracht, zoals Aksjonov, Venedikt Jerofejev, Lichodejev, Remizov en Zosjtsjenko.
Tussen 1970 en 1980 debuteerden onder meer Herman de Coninck, Jan Geurt Gaarlandt, J.L. Heldring, Frans Stüger, Kees Verheul en Janne Wijnalda in boekvorm.
Bijzonder succesvol werden Judith Herzberg en Rutger Kopland, wier dichtbundels keer op keer moesten worden herdrukt. Nadat A. Koolhaas zijn dierenverhalen-oeuvre grotendeels had voltooid, boekte hij in dit decennium grote successen met romans, vooral met Vanwege een tere huid (1973). In 1974 kreeg eindelijk ook A. Alberts bredere erkenning voor zijn schrijverschap met zijn kleine roman De vergaderzaal.
Aanvankelijk tot zijn schrik maar al snel ook tot zijn meestal onuitgesproken genoegen, bleek ook Geerts alter ego R.J. Peskens een gewild auteur met Twee vorstinnen en een vorst en Mijn tante Coleta, waarvan respectievelijk 120.000 en 170.000 exemplaren werden verkocht. Omdat hij die boeken naar eigen zeggen ‘in de tijd van de zaak’ geschreven had, keerde hij aan zichzelf geen auteurshonorarium uit, waarmee hij een fundament onder zijn ‘kleine zaakje’ legde, wat het financieel nagenoeg onkwetsbaar maakte. Zo bezien was zijn antwoord op de hem gestelde vraag waarom hij die boeken zelf uitgaf: ‘Nou hèb ik eens een paar bestsellers en denkt u toch niet dat ik die bij een ander laat uitgeven?’ minder retorisch dan het zich liet aanzien. Beide boeken werden bovendien succesvol verfilmd en uitgebracht onder de titel Twee vorstinnen en een vorst: glansrollen in deze speelfilm waren weggelegd voor Kitty Courbois, Jan Decleir en Linda van Dijck.
1980-1990
Nadat hij Gemma Nefkens, die enkele jaren tevoren bij de uitgeverij was komen werken, en zijn jongste zoon Wouter in de directie had opgenomen, concentreerde Geert zich op het afronden, c.q. veiligstellen van projecten die hij onder handen had (waaronder in de eerste plaats Multatuli’s Volledige werken), terwijl hij zich voor de dagelijkse gang van zaken meer en meer op de jonge garde begon te verlaten. Halverwege de jaren zeventig was een eind gekomen aan de samenwerking met de typografen Helmut Salden en Nicolaas Wijnberg, als gevolg waarvan enkele jaren lang vrijwel alle boekomslagen er even identiek als lelijk kwamen uit te zien. Met het aantrekken van de onvolprezen typograaf Gerrit Noordzij kreeg het fonds gelukkig weer een fraai gezicht.
Het besluit om de Russische Bibliotheek voorzichtig uit te breiden met nieuwe delen keurde Geert ongezien goed; begonnen werd met een keuze uit de brieven van Dostojevski, Poesjkin en Toergenjev, die werd gemaakt en van commentaar voorzien door Karel van het Reve. De invoering van drukgeschiedenissen en het meer nauwgezet toezenden van correctie-exemplaren verbeterde de zakelijke verstandhouding met Willem Frederik Hermans en Gerard Reve aanzienlijk. Het leidde wat Reve betreft onder meer tot drie nieuwe uitgaven: Brieven aan Josine M. (1981), Brieven aan Ludo P. (1986) en Verzamelde gedichten (1987).
In deze periode debuteerden Eep Francken, Jaap Goedegebuure, Marko Fondse, Ronald Havenaar, Tomas Lieske, Yvo Pannekoek, Kees Ruys en Rogi Wieg in boekvorm. De schrijver-bioloog D. Hillenius, die na zijn debuut in 1961 elders onderdak gevonden had, keerde terug, terwijl ook Jan Stavinoha van uitgeverij wisselde en zijn werk hier onderbracht.
In 1985 verscheen ter gelegenheid van het veertigjarig bestaan van de uitgeverij de opmerkelijke bundel Gedichten, waarvoor Elisabeth Eybers, Fritzi Harmsen van Beek, Judith Herzberg, Hanny Michaelis, Annie M.G. Schmidt en M. Vasalis elk tien gedichten uit eigen werk bloemleesden, en die zeer succesvol bleek.
Geert van Oorschot stierf op 18 december 1987.
Karel de Grote: de ontvangst
De pers heeft deel drie van het Verzameld werk van Karel van het Reve met evenveel of zelfs méér enthousiasme ontvangen dan de delen één en twee. ‘Karel de Grote’ kopte Elsevier. Gerry van der List vindt Van het Reves tv-kritieken (die hij schreef onder het pseudoniem Henk Broekhuis) het verrassendst. ‘De essays in de rest van het boek maken duidelijk waarom Van het Reve de P.C. Hooftprijs voor dit genre mocht ontvangen. Hier toont hij zich de superieure ironicus die met onbevangen blik zeer diverse onderwerpen bekijkt. Vaak werpt hij verrassende vragen op, altijd gebeurt dat in onberispelijk proza.’ Elsevier nam dit deel op in haar lijstje ‘Mooi in 2009′, waarin overigens ook Nop Maas’ biografie van Reve voorkomen (‘mag niet ontbreken in de boekenkast’) en de roman Catwalk van D. Hooijer.
Het stuk van Arjan Peters in de Volskrant over ‘de briljante essayist’ is een mooi essay op zichzelf. Hij geeft dit derde deel, net als Jos Bloemkolk in Het Parool, vijf sterren, een nieuwe vondst van de kranten, die sterren, die in dit geval een lezer dankzij één oogopslag kan doen begrijpen dat hij het boek moet kopen. Voor wie desalniettemin ook geïnteresseerd is in de woorden van de recensent (Arjan Peters): ‘Hij is onweerstaanbaar gebleven. Ik vermoed dat dat komt door zijn techniek: heldere stijl, geen complexe betogen, flitsende voorbeelden.’ Jos Bloemkolk besluit zijn bespreking ‘Een volstrekt onafhankelijke man’ met de woorden: ‘Het maakt niet zoveel uit waar Van het Reve over schrijft. Elk onderwerp is goed.’
Karel van het Reve: deel drie
Deel 3 van het Verzameld werk van Karel van het Reve is verschenen. De duizendentachtig bladzijden dundruk bevatten Het geloof der kameraden, Van het Reves afrekening met het marxisme-leninisme, Marius wil niet in Joegoslavië wonen, Met twee potten pindakaas naar Moskou, Lenin heeft echt bestaan en ongebundeld werk uit de periode 1969-1972. De boeken Marius wil niet in Joegoslavië wonen en Met twee potten pindakaas naar Moskou (allebei uit 1970) hadden flapteksten met als respectievelijke bronopgaven ‘Jacques Gans in De Telegraaf” en ‘Marcus Bakker in De Waarheid’‘. In werkelijkheid waren het pastiches van de auteur zelf.
De ruim 150 bladzijden nooit eerder gebundelde columns van Henk Broekhuis, de schuilnaam van Karel van het Reve in de NRC-rubriek, zullen voor veel lezers onbekend zijn. Voor al die stukken geldt dat ze op een wonderbaarlijke wijze in geen enkel opzicht aan actualiteit hebben ingeboet. Neem een stukje uit 1972: ‘Vrij regelmatig kun je op de buis ons parlement aan het werk zien, en bijna dagelijks parlementariërs. Zou dat het wegblijven van de kiezers straks beïnvloeden? Als kijker krijg je geen gunstige indruk van dat parlement. Het is niet zozeer dat de meeste sprekers vaak slecht of helemaal niet uit hun woorden kunnen komen. Een verzameling slechte sprekers die met elkaar vergaderen en besluiten nemen kan een gunstige indruk maken, ondanks dat slechte spreken, door redelijk overleg en verstandige besluiten. Maar in de Tweede Kamer wordt eigenlijk geen overleg gepleegd. Men houdt zich bezig met het elkaar afvangen van vliegen, en dat is voor de toeschouwer een uiterst irritant schouwspel.’
Ook verschenen is Misdaad in Goelenkamp, een verhaal over twee jongens die met behulp van een vliegende aap een inbreker vangen. Het is een kinderverhaal dat Van het Reve schreef voor zijn twee kleinzoons en verschijnt als facsimile ter gelegenheid van de verschijning van deel 3. Deel 4 zal in het voorjaar van 2010 verschijnen. Alle nog volgende delen zullen vanaf nu zelfstandig het licht zien – dus niet meer, zoals aangekondigd en zoals deel 1 en 2, in paren.