In deze prachtige grimmige wereld – zoals een titel van Andrej Platonov luidt – helpt het ‘prachtige’ soms het ‘grimmige’ te doorstaan. Terwijl niet-gediagnostiseerde zwakzinnigen, zoals Donny Morero, de jongen die de ‘uitzwaaipagina’ op facebook voor Sylvana Simons maakte, een ouderwets soort domheid botvieren hebben anderen in het verleden bewonderenswaardige pogingen gedaan de ander te begrijpen in plaats van hem met geringe kennis te veroordelen.
Mijn helden van dit moment zijn Margaret Mead en Ruth Benedict. De eerste schreef een heel gedegen studie voor de leek op basis van jaren veldwerk waarin pubermeisjes in Samoa in hun ontwikkeling gevolgd worden teneinde ze te kunnen begrijpen (en misschien onze eigen pubers te gaan begrijpen). Mead is het type van de zeer begeesterde, wat strenge en uiterst precieze wetenschapper met hart voor de zaak. Mead volgde deze Oceanische cultuur jarenlang en was betrokken bij de mensen en stond midden in het leven dat ze beschreef.
Ruth Benedicts The Chrysantemum and the sword is een heel ander soort en eigenaardig antropologisch meesterwerk. In de tweede Wereldoorlog ontstond de behoefte Japanners te begrijpen zonder dat een Amerikaanse als Benedict de mogelijkheid had veldstudie te doen. Benedict bekeek dus cultuuruitingen. Ze schreef een heel praktische gids waar door latere antropologen wel wat op aan te merken valt, maar die enig is in zijn soort waar het de comparatieve studie aangaat: heel goed stap voor stap leren begrijpen waar opmerkelijke verschillen tussen culturen hun ontstaansgrond hebben.
Franz Boas schreef in de inleiding op Coming of age in Samoa ‘Courtesy, modesty, good manners, conformity to definite ethical standards are universal, but what constitutes courtesy, modesty, very good manners, and definite ethical standards is not universal. It is instructive to know that standards differ in the most unexpected ways.’
Dat kon Boaz – vader van de antropologie – in 1928 nog schrijven. Kom er nog maar eens om bij de niet gediagnostiseerde zwakzinnige die de facebookpagina maakt met het leuke idee Sylvana Simons uit te zwaaien na 5 december.
‘Courtesy, modesty, good manners, are universal?’
Domme dreinende kinderen zijn het, deze ‘aanhangers van de PVV’, met een groot gebrek aan opvoeding en ontwikkeling.
