Mijn moeder vond dat ik spion had moeten worden. Maar het werd, na wat baantjes waar te veel en te fel licht op scheen, iets anders. Iets heerlijk onzichtbaars: toesprakenschrijver.
‘Potjandorie,’ zei ze toen ik haar vertelde over mijn nieuwste beroep, “zeg dan tenminste dat je speechwriter bent, dat klinkt al zoveel beter.”
‘Oké,’ zei ik, alsof het een onderhandeling betrof.
‘En zorg dat je naar conferenties gaat.’
Ik meende dat dergelijke samenkomsten bij mijn nieuwe beroepsgroep niet bestonden. Maar mijn moeder vouwde haar handen zo onverzettelijk in haar schoot – net als vroeger, wanneer ze van haar pianoleerlingen het gevreesde ‘da capo al fine’ eiste en nóg een keer en weer, tot het eindelijk helemaal goed klonk inclusief de pedalen – dat ik haar onmiddellijk beloofde dat ik natuurlijk zou gaan.
‘Zeker, mam.’
‘En na afloop kom je mij er alles over te vertellen’.
Toespraakschrijvers kiezen niet voor niets een afgelegen, onvindbare plek om samen te komen. Twee maal per jaar, in de week dat de klok verschuift, om precies te zijn op de maandag na de verwarrende zondag waarop het hele westelijke halfrond in een tijdelijke staat van jetlag verkeert, staan ze op van achter hun bureau. Ze duwen hun spreker nog een laatste tekstje in de hand en zwermen uit, op weg naar hun geheime, wisselende locatie – ergens op het vasteland van Europa.
Dit keer had het gilde niet voor het Continent, maar voor een eiland gekozen. Een heel toepasselijk eiland bovendien, eentje dat lang maar tevergeefs had geprobeerd ook echt ergens bij te horen, maar nu definitief een tijdje alleen onder de tafel wilde zitten. Een eiland, kortom, naar mijn hart. Een eiland dat zelf ook een prima toesprakenschrijver zou zijn en dat in ieder geval vele briljante had voortgebracht.
Na een korte vlucht en een lange busreis kwam ik laat in de avond aan. Het was koud en donker, ik was moe en hongerig. De naam van het middeleeuwse kasteel bleek anders uitgesproken te moeten worden dan ik dacht waardoor de buschauffeur me verkeerd had afgezet. Uren zwierf ik door het stadje. Toen ik eindelijk voor de juiste houten poort stond bleek de naam – mits juist uitgesproken – tevens een wachtwoord dat toegang verschafte tot een groot, donker, Harry Potter-achtig complex.
Daar stond ik dan met mijn rolkoffer. De binnenplaats was doodstil en verlaten, er was geen toespraakschrijver en ook geen concierge te bekennen. Wel een uil. En een envelop met een sleutel die paste op de deur van kamertje 403 waar nog spullen stonden van een onzichtbare, elders vertoevende student.
De volgende ochtend nuttigde ik mijn ontbijt in het intimiderende gezelschap van driemeterhoge lambrizeringen. De andere speechschrijvers sliepen nog – ik had mijn horloge vergeten naar de nieuwe tijdszone te verzetten.
En toen begon het. In een auditorium waar het licht niet aan mocht gingen de onzichtbaarheidsmantels af en luisterde ik naar de perikelen van mijn vakgenoten. Geletterde mannen en vrouwen die in de pauze anekdotes fluisterden over ‘hun spreker’ en visitekaartjes uitdeelden waar iets anders op stond dan hun echte beroep. Het moest tenslotte wel in de lucht blijven hangen, hoeveel zo’n ‘spreker’ nou zelf deed en wat er van diens ‘special assistant’ kwam – net als bij een soepje van Maggi.
Bij de koffie citeerde een vakbroeder Paul Auster: ‘Stories only happen to people who can tell them.’
‘Maar met een beetje hulp heeft iedereen een verhaal,’ voegde een ander grijnzend toe.
Het is jammer voor mijn moeder, maar wat er verder gebeurt als je de leden van dit gilde in een middeleeuwse burcht bij elkaar zet – het zal onzichtbaar moeten blijven. Hoezeer ze na afloop ook dramde en zeurde: toe, Polleke, heb je ze gezien, die van Obama, die van Trudeau, Merkel, Rutte, Hollande? Kom op, Polleke, kijk niet zo raar, doe niet zo kinderachtig, zeg het, toe!
Helaas.
Zeker ook de gebeurtenissen tijdens het diner en daarna, ik kan er niets over loslaten.
‘Vertel dan tenminste wat je hebt geleerd. Dát kan toch wel?’ Mijn moeder keek weer zo pianojuffig dat ik zei: oké dan, een tip.
Eentje.
Ik gaf haar meteen de geheimste.
Als je vast zit met je tekst: voer je moeder sprekend op. Het werkt altijd, ook als je er geen hebt.
Pauline Genee (1968) debuteerde in 2014 met Duel met paard (Querido). In 2017 verschijnt haar tweede roman: Roadblock. Zij is daarnaast moeder van een keeper en speechschrijver bij Buitenlandse Zaken.
