Ik ben heel lang heel bang geweest, met name om gek te worden. Van alles heb ik er aan gedaan. Dagboeken volgeschreven. Therapie. Er een bachelorscriptie aan gewijd (‘De beperkende kracht van existentiële angst en psychologische vrees in het werk van Jean-Paul Sartre’). Eindeloos uitgesteld naar buiten te gaan en vervolgens eindeloos uitgesteld weer thuis te komen. Een verzameling gedichten over angst aangelegd, zinnen daaruit op mijn handen geschreven. In een eindeloos gesprek met mezelf over moed besloten dat ik een dapper mens ben. Vervolgens naast de zinnen op mijn handen plusjes geschreven als het me lukte om in m’n eentje boodschappen te doen. Dat ontroerend van mezelf gevonden. Daar weer huilend mijn moeder over gebeld. Opnieuw begonnen. Gegroeid als een knotwilg. Er is echt geen onderwerp dat me de afgelopen drie jaar zoveel heeft beziggehouden als angst – zelfs de liefde heeft een tijd lang het onderspit moeten delven. Het enige wat me al die tijd niet lukte was er gedichten over schrijven.
Maar nu ben ik bezig aan mijn tweede bundel. Althans, dit is de hoop. Soms ben ik bang dat ik door mijn angsten overwonnen te hebben roekeloos ben geworden. Dat is paradoxaal, maar als ik een ding geleerd heb over angst, over daar tegen vechten, is het dat ze paradoxaal is, angst. Zoals Katie Ford schrijft in een gedicht dat ik ooit vertaalde: This is how it is with the anxious. What is not happening is happening all of the time. Wie bang is voor iets wat in de toekomst mogelijk plaatsvindt, haalt deze mogelijkheid voor een deel naar het heden. Ik ben immers nog nooit zo gek geweest als gedurende de periode dat ik bang was om gek te worden. Het eenzaamst voel ik me op de momenten dat ik bang ben voor altijd alleen te blijven. En ook als je bang bent voor iets simpels en concreets als een spin, als je angstig je lakens opklopt om te kijken wat er onder ligt, hoewel er geen spin te bekennen is, is dat wat je doet: je haalt de ervaring die nooit zal plaatsvinden, het moment waarop je gillend in een container vol vogelspinnen geduwd wordt, naar het heden. Dat is niet zo slim.
Wat precies helpt tegen angst weet ik nog steeds niet. Op het moment dat ze voorbij is, is het opeens ook heel lastig om er nog een correcte herinnering over te hebben. Waarschijnlijk helpen alle dingen die ik hierboven noemde een beetje. En er eindelijk gedichten over schrijven, dat helpt ook.
een stem spreekt tegen me en ik moet bepalen
of het een engel is
maar hoe kan ik tot zoiets in staat zijn?
wie angst heeft wil over angst lezen
in een net ontdooide wereld
een knoop van haar lange jas open doen
in een nieuw land een winkel beginnen
daar ’s ochtends de luiken open doen
zien dat het lente is
op een manier
dat je je opeens afvraagt
wat het is dat je binnenlaat
