In het landschap van de stad is er een opvallende blik bijgekomen, de zelfblik of de zelflach van de toerist in zijn op zichzelf gerichte camera. Dat is een andere blik dan de gelaatsuitdrukkingen die we kenden en het is een hele mooie, maar misschien ook een weinig oprechte, of tenminste een weinig echte. Het is het tegendeel van ‘zich onbespied wanen’het is zich bespied weten door zichzelf.
Wat zien we als we iemand naar zijn eigen camera zien lachen? We zien hoe diegene zichzelf wenst te zien in zijn of haar foto-album, we zien hoe zij gezien wenst te worden door wie haar lief zijn. We kijken daarmee langs de camera heen in de ziel van de gefotografeerde, we zien hoe zij zich toont aan zichzelf. Uniek. Nieuw. En vaak heel mooi, onverwacht veel mooier dan de blik kort voor of kort erna is. De zelfblik helpt de toevallige aanschouwer meteen meer sympathie op te brengen voor de ander.
Daarom zou een reeks gefotografeerde selfies, foto’s van mensen die naar zich zelf lachen een welkome tentoonstelling in een gerenommeerd fotomuseum opleveren.
Dit is iets anders: maar ook hierin zijn we iets in de gefotografeerden dat we niet eerder zagen: Annie Leibovitz maakte en reeks Updated Hitchcock stills. Deze vind ik het mooist.
We zien Seth Rogen in de still van de film Nort by Northwest waar we Cary Grant verwachten, het is een van de bekendste stills uit de filmgeschiedenis. Maar nu met een extra laag. De mooist gesneden filmacteur Grant vervangen door een jongeman met wat we nu maar een ‘schuldig buikje’ zullen noemen. Wat zien we dus door deze transparant gemaakte personage heen? We zien Rogen die zich bewust is van de muffin top die zijn postuur onderscheidt van dat van zijn iconische voorganger, we zien dat hij het weet, en dat zien we aan zijn blik zoals we bij de zelfblik zien hoe men zichzelf gezien wenst. Bent u er nog? Dit is tweemaal het bewustzijn van het opgeleverde beeld. Eenmaal voor zichzelf en eenmaal voor de ander.
————–
Menno Hartman (1971) was vroeger redacteur van Tirade. Sinds 2008 werkt hij bij Uitgeverij Van Oorschot. Houdt van Hitchcock en van fotografie.
