[p. 10]
De opvoeding van Don Juan
Byron
(vert. J. Eijkelboom)
(Uit Don Juan, canto I, stanza’s 39, 40, 41, 44, 46, 52, 53)
Maar dat wat Donna Inez ‘t meest begeerde
En wat zij daaglijks bij de wijze mannen
Die zij gehuurd had duchtig controleerde,
Was dat met zorg door hen werd uitgebannen
Wat Juans zeden wellicht zou bezeren;
Geen boek of ‘t ging eerst door haar handen.
Er was nochtans geen wetenschap die
Hij niet kreeg, behalve dan biologie.
De talen, in ‘t bijzonder wel de dode,
De wetenschappen, ‘t duistre deel vooral,
De kunsten, voorzover men er geen snode Mate aan bruikbaarheid in vinden zal –
Dit alles slikte Juan onverdroten;
Maar iedre lichte bladzij, elk geval
Waarbij de voortplanting te pas kwam,
Onthield men hem, want daar komt last van.
De studie der klassieken was wel zwaar,
Daar goden en godinnen zich misdragen
Als zij verliefd zijn, zeer in ‘t openbaar,
Zonder daar broek of borstrok bij te dragen.
Een leraar komt daar niet zo gauw mee klaar;
Eer men zich aan Homerus kon gaan wagen
Moest men wel even zijn excuus aanbieden,
Want Donna Inez was doodsbang van mythen.
Juan kreeg lessen uit het beste boek,
Gekuist door knappe mannen, die voorzichtig
Grove passages voor scholieren zoek
Maakten, maar toen weer schielijk zwichtten:
Hun bard leek met die gaten minder kloek.
Wat zij zo zorgzaam uit de context lichtten
Werd er in een appendix aangehaakt,
Wat tevens de index overbodig maakt.
Ook het missaal, een oud familiestuk,
Was rijkelijk versierd op de manier
Van middeleeuwse boeken: fraai verlucht
Met allerlei grotesken; hoe men hier–
Bij, binnen die marginale ontucht,
Nog oog kan hebben voor een vroom brevier,
Ontgaat mij – maar Don Juans moeder deed er
Geen afstand van, en gaf haar zoon een beter.
Wat mij betreft – ‘k zeg niets, niets, slechts één ding
(En ‘k hoef dit niet meteen te motiveren):
Als ik een zoon had die naar school toe ging,
Wat niet zo is, lof zij den Heere,
Dan bleef hij buiten Donna Inez’ kring
Van wereldvreemde schriftgeleerden.
Nee – ‘k liet hem naar een kostschool gaan;
Daar heb ik zelf mijn kennis opgedaan.
