Lieve Arjen, 

Missen is het nog steeds niet, maar de afgelopen week heb ik veel aan je gedacht. Hoofdzakelijk omdat onze zoon na het zien van de foto boven je laatste brief om de haverklap kwam melden dat ome Arie een cowboy geworden is.

Gehoorgevend aan je verzoek heb ik hem verzekerd dat zoiets niet bestaat; dat een mens van vlees en bloed als jij niet zomaar iets anders kan worden, kan transformeren. Daarna liet ik hem wat beter naar de foto kijken. 

‘Als je oplet,’ fluisterde ik, ‘zie je ook dat deze meneer doorzichtig is.’

Nadim schreeuwde het uit en mepte mijn laptop van tafel.

Nou ja, ik heb in ieder geval geprobeerd het real te houden voor ons jongetje van twee. Dat leek me beter, zoals het me ook beter lijkt hem nog niet bloot te stellen aan verhalen over vampiers, of aan die ene overbelichte foto van Vladimir Poetin.

Toch baat het allemaal niet. Zo’n klein kind hongert al naar het fantastische, en zelfs naar de angsten die daarbij komen kijken. Bij gebrek aan klassieke boemannen bedenkt Nadim ze zelf, waardoor hij nu iedere nacht krijsend wakker wordt met een bezweet gezichtje en naar talg riekend plakhaar. Na veel troosten vertelt hij ons hikkend over cowboy ome Arie, waar je doorheen kunt kijken. 

Je zult in mijn woorden – gezien je opgroeien in Krommenie – ongetwijfeld passieve agressie vermoeden.

‘Waarom schrijft hij dit?’ hoor ik je zeggen. ‘Het is vast niet eens waar.’

Lieve vriend, het spijt me: Still keeping it real.  

Wat ik bedoel te zeggen is dat de mens een aangeboren behoefte aan fictie heeft. We omarmen het onware, zelfs als het licht dat het verspreidt de schaduwen doet groeien, en voer is voor de monsters onder ons bed. Wees niet bang voor je door mij bedachte alter, hij is je noch goed-, noch kwaadgezind. Ik wil je geen geweld aandoen, maar je fictionalisering is onvermijdelijk. Take it like a man.

Dit is de laatste brief waarin ik tijd neem om je overgang van persoon naar personage te begeleiden. De volgende keer dat ik je schrijf zul je Arjen Vanlith geworden zijn, stadscowboy en semitransparante held van Austin. Wees welkom in de wereld die ik voor je schep. 

Een (vreemd genoeg) vaak aan Salman Rushdie toegeschreven citaat luidt: “Vertigo is the conflict between the fear of falling and the desire to fall.” 

Mag ik daar Angst is de spiegel van het verlangen van maken? 

Een warm hart onder een wat krappe riem,  

je vriend,

Gilles

__________________________________________________________ 

Elke zaterdag op Tirade.nu: een briefwisseling tussen Arjen van Lith, emigré te Austin en Gilles van der Loo, thuisblijver te Amsterdam.

In Skopopolis weten ze zo veel van je, dat iedereen voorspelbaar is. Zo goed en zo kwaad als het gaat tenminste, want niemand is ten volle te doorgronden, zelfs niet als je halve leven zich afspeelt in enen en nullen.

Voordat je er zelf erg in hebt weet het scherm je vertellen dat je dorst hebt, welk bier je gaat drinken en in welk café. Je blijft thuis, maar de volgende dag vragen je kennissen waar je was. Je gaf aan dat je gisterenavond naar drie verschillende evenementen zou gaan. Heb je een verklaring voor je afwezigheid? Waarom heb je niet gereageerd op hun berichten – je hebt ze toch gelezen? Ja, je weet dat zij weten dat je ze gelezen hebt. Dat zij er wél waren heb je net gezien op de foto’s. Een geheim hebben is hetzelfde als liegen.

De berichten gaan vergezeld van advertenties die beweren je impulsen meteen te kunnen beantwoorden. Er is een tandartspraktijk die al je tanden trekt voor een vast bedrag. Het is al twee jaar geleden sinds de laatste controle. Je vindt dat je geen tandarts nog hebt, maar begint nu te twijfelen. De verkiezingen komen eraan; de campagnekreten sluiten precies aan bij je dosis progressiviteit dan wel behoudzucht en bij je neiging naar rechts of links. Wanneer je het nieuws van de dag bekijkt, word je om de oren geslagen met je verhuisdrang en specifieke woonwens, voor zover dat gaat in Skopopolis. Ten slotte zie je een hele trits uitnodigingen van datingsites. Ze weten dat je single bent omdat je zo veel porno kijkt. De privésfeer is diefstal.

De situatie is tweeslachtig. De inzage die je hebt verleend is versleuteld met fantasieloze wachtwoorden, die opgeslagen zijn op plaatsen die niemand kent. Iedereen weet van het bestaan van zulke dataverzamelingen maar niemand weet waar ze zijn of wie ze beheert. Soms kopen ze (iets van) elkaar of houden ze juist uitverkoop. Dat maakt je leven dan nog een haartje gemakkelijker. Alleen: zij houden de kaarten ferm aan de borst, terwijl jij de armen dient te spreiden. Geslotenheid bestaat op straffe van foltering.

Er ontstaat een tegenbeweging. Ze predikt dat iedereen zich zo veel mogelijk voor zichzelf zou moeten houden, ook al levert dat enorme risico’s op voor de staatseconomie en -veiligheid. Anonimiteit is het parool – en zelfs dat zou een voorwendsel kunnen zijn. De beweging grijpt in met ideologische guerilla-acties. Langzamerhand zal ze radicaliseren en zich bekennen tot het standpunt dat alleen kluizenaarschap verlichting kan brengen. De aanhangers bekeren zich tot definitieve onverschilligheid, komen op den duur aan de Skopopolische samenleving niet meer te pas.

Onmiddellijk wordt iedereen die niet meer in de pas loopt achter een hek gezet. Een acuut probleem verlangt immers een directe oplossing, in plaats van een structurele. Pas naderhand zullen ze naar de verklaring zoeken en zeggen: ‘wie weet is ons onvermogen om te wachten, om uren af te tellen, het verstrijken van de tijd te erkennen, ons te vervelen, wel de oorzaak van alle ellende’.

* Bovenstaande is geïnspireerd op een essay van Willen Jan Otten.

We gaan naar Gouda toe: programma

Aanstaande zaterdag organiseert Tirade een feestelijk literair programma in de pop-up store van uitgeverij Van Oorschot (zie hieronder). Vanaf 14.00 uur zullen daar voordragen uit eigen werk: dichteres Milou Voskuilen en debutante Anne-Marieke Samson. Ook de kanshebbers van de Pop-up Schrijfwedstrijd mogen hun verhaal ten beste geven. We zullen dan de winnaar bekendmaken. De voltallige redactie van Tirade is aanwezig: Martijn Knol, Gilles van der Loo, Lieke Marsman en Marko van der Wal, en oud-redacteur Menno Hartman.Naderhand is er gelegenheid om te borrelen, boeken te kopen en literair advies in te winnen. Iedereen is van harte uitgenodigd om hierbij aanwezig te zijn!

De kanshebbers

Toen Tirade een krappe maand geleden de Pop-up Schrijfwedstrijd uitschreef, had de redactie niet durven dromen van de enorme stapel inzendingen. Vanaf deze plaats willen we alle inzenders nogmaals bedanken voor hun bijdragen! Vandaag presenteren we de shortlist met de drie beste inzendingen.

Gert-Jan van den Bemd – ‘Het raadsel’

Kyra de Kruif – ‘Verzet’

Wiebe Brouwer – ‘De hond’

Van Oorschot pop-up store nog t/m 29 maart in Gouda

Op 22 februari werd op initiatief van Boekhandel Verkaaik aan de Lange Tiendeweg 23 in hartje Gouda de Van Oorschot pop-up store geopend. Vijf weken lang is het complete boekenaanbod van Uitgeverij Van Oorschot aldaar te zien en te koop. Iedere zaterdagmiddag komen er schrijvers langs voor interviews, voorleesbeurten en signeersessies. Op 22 maart is het de beurt aan Tirade om het programma te verzorgen.

Tirade Pop-up – vertrokken voor je het weet.