Ik ben niet een enorm goede kaartlezer. Bovendien – maar het heeft misschien met elkaar te maken – heb ik volstrekt geen richtinggevoel. Zie ter illustratie bijgaande afbeelding. Blauw is de snelste route van IJmuiden naar Zandvoort en rood geeft onze dwaaltocht door de Kennemerduinen weer.
            Ik heb het altijd wel zo charmant gevonden om grote maar ook kleine reizen zonder enige voorbereiding te ondernemen. Maar het levert vaak wel gedoe op. Een paar zondagen geleden bedachten mijn vriendin en ik dat het een leuk idee zou zijn om met de draagvleugelboot naar IJmuiden te varen, vandaar naar Zandvoort te wandelen en vervolgens de trein terug te nemen naar Amsterdam. Kwestie van naar het strand lopen en vervolgens de kustlijn volgen, dacht ik. Hoe moeilijk kan zoiets zijn? Heel moeilijk blijkbaar.
            Het beginstuk van de wandeling blonk niet uit in schoonheid. Het voordeel van wonen in IJmuiden is dat de zee dichtbij is maar je wilt er niet dood gevonden worden. Een half uur lang liepen we door de schaduw van troosteloze flatgebouwen met plastic kozijnen. Zo nu en dan passeerden we agressieve hangjeugd of een te zwaarlijvige bejaarde in een rolstoel. Alle neringdoenden bewaakten het principe van de zondagsrust, met uitzondering van de snackbarhouders. Voor de frikadellenautomatiek was het een drukte van belang. Wij volgden ondertussen de bordjes ‘IJmuiden aan zee’.
            ‘Ik zie geen bordjes meer,’ zei ze op een gegeven moment.
            ‘Als we alleen maar rechtdoor lopen moeten we vanzelf bij de zee uitkomen,’ zei ik.
            Toen we dan eindelijk de laatste zelfmoordflats achter ons hadden gelaten, en we de duinen aan onze linkerhand hadden, waren we zo stom om de weg te vragen aan een lokale inwoonster. Ze stuurde ons het duingebied in – en naar later bleek heeft ze ons toen compleet de verkeerde kant op gedirigeerd.
           Ik moest denken aan De heksen van eergisteren, waarin Douwe Dabbert door drie heksen steeds de verkeerde kant uit wordt gestuurd om vervolgens hopeloos te verdwalen in de duinen. Voor wie Douwe Dabbert niet kent: het is een oubollige strip over een bedaarde dwerg met een knapzak. Een oude basisschoolgenoot klaagt nog steeds wel eens dat ze bij mij thuis altijd deze, volgens haar erg saaie, strip moest lezen.
            Na een kwartier in de verkeerde richting te hebben gelopen, pakte ik mijn iPhone erbij. ‘Volgens google maps lopen we nu in de richting van Appelscha,’ zei ik.
            ‘Ik vertrouw jou en je iPhone niet meer zo,’ zei ze, ‘toen we over de Veluwe liepen heb je ons ook verkeerd laten lopen, toen kwamen we midden in de nacht eindelijk het bos uit.’ Ik moest toegeven dat ik in dit opzicht niet de beste credentials had opgebouwd.
            Niet veel later kwamen we twee robuuste vrouwen tegen, met stevige wandelschoenen aan, die de indruk wekten samen al heel Nederland te hebben doorkruist. We vroegen ze de weg naar de zee. Volgens hen liepen we goed, in weerwil van wat er op google maps te zien was. Mijn vriendin zei dat we die mensen maar moesten vertrouwen. Ze zagen er immers heel professioneel uit.
            Een paar uur later verdween de zon, werd het koud, begon het te schemeren, hadden we allebei last van onze voeten en zwierven we nog steeds op volkomen verkeerde schoenen door de duinen. Wat ik tot op de dag van vandaag niet begrijp is dat we die twee mannelijke vrouwen op een gegeven moment weer vóór ons zagen lopen. Terwijl we ze hadden ingehaald nadat we ze de weg hadden gevraagd. Bij Douwe Dabbert ging het precies zo. Ik vreesde dat we, misleid door drie heksen, voorgoed door de duinen zouden moeten dwalen.
            Maar aan het begin van de avond, nadat we al zo’n 10 kilometer gelopen hadden, kwamen we volkomen onverwacht toch eindelijk aan op het strand. Het was bij IJmuiden aan Zee, onder de rook van de hoogovens, daar waar onze wandeling had moeten beginnen.
            Terwijl we door de branding naar Zandvoort wandelden, voelden we ons allebei nogal gelukkig. Misschien ook omdat we nu moeilijk nog konden verdwalen.

In een plantsoen trof ik zomaar een vriend van me. Hij ging net zitten op een bank en nam een bakje blauwe bessen uit zijn rugtas. Ik liep vanaf het gras naar hem toe. Hij had meer sproeten dan anders.

‘Hoi.’

‘Hoi… hé!’

Een paar dagen geleden had hij me een berichtje gestuurd met de vraag of de boeken uit De tandeloze tijd van A.F.Th. van der Heijden in volgorde gelezen moeten worden, want hij had de proloog net uit en wilde meer. Ik dacht nog dat hij zeker niet aan het vijfde deel, De helleveeg, moest beginnen omdat dat boek een verkeerde indruk van de cyclus zou geven. Dan was er misschien wel een potentiële Tandeloze tijd-adept verloren gegaan.

Uit zijn rugtas kwam Vallende ouders, deel een, tevoorschijn. Hij bladerde even door de pagina’s.

‘Ik begin er net in.’

Zelf las ik Vallende ouders een aantal jaar geleden voor het eerst en sindsdien ben ik niet opgehouden met het herlezen van De tandeloze tijd, als een ongoing conversation met Albert Egberts e.v.a. Op dit moment zit ik tussen deel twee en drie in – De helleveeg was een petitfour tussen de bedrijven door – en wanneer ik het laatste deel heb dichtgeslagen begin ik opnieuw. Mijn koninkrijk voor een nieuwe eerste lezing van deze briljante boeken.

Naast hem op de bank schoten er een paar flarden uit Vallende ouders door mijn hoofd, maar ik verklapte ze niet. Uit mijn dagboek blijkt dat ik er de eerste keer tien dagen over heb gedaan om het te lezen. Ik dacht aan het harde maar herkenbare samenspannen van Albert en diens moeder tegen zijn vader, als één gestrekt been vol tegen de alcoholistische lapzwans. (Niet dat mijn vader een alcoholistische lapzwans is, verre van.)

Op de vierde dag krabbelde ik: ‘Met horten en stoten, maar nog steeds briljant.’

Over een passage die ik aan mijn moeder hervertelde, noteerde ik het volgende. (De context en link herinner ik me niet.)

Het is gelukt. De trein komt om even voor vieren aan. Ik heb genoeg tijd, althans zo lijkt het. Het reizen in de trein met de zon op de ruiten maakt me moe (vijf uur slaap, maar het gaat goed met me) en ik heb geen zin om nog iets intelligents te doen. Ik ben tenslotte ook maar een Albert Egberts die zijn wasgoed in een kluisje op het station stopt. Om het dan midden in de nacht op te willen halen, waarbij de ruimte blijkt te zijn afgesloten. Hij forceert met geweld de glazen afscheiding, wat hem op een gesprekje met een politieman komt te staan: ‘Niet meer doen, hè.’

Mijn moeder hoopte dat het met mij niet zo’n vaart zou lopen. Mijn dagboek vervolgt: ‘Zo ver zal ik het niet laten komen – tenminste, als alles meewerkt.’

Maar misschien wel de indrukwekkendste scène, die ik ook niet durfde te verklappen, is die waarin Albert, Flix en Thjum zich overgeven aan een spelletje ‘lijkehandje’. Van der Heijden schrijft over de jonge ontdekkingsreis van de naaktheid:

Net als Thjum en ik en zoveel jongens deed [Flix] op zijn tiende, elfde mee aan ‘droge’ spelletjes… maar als enige wilde hij niet afhaken toen ze nat dreigden te worden. Flix bleef rondhangen tot ook zijn laatste leeftijdsgenoten het lieten afweten om in volstrekte eenzaamheid de veranderingen aan hun lichaam te ondergaan. (p. 361)

Toen ik zei dat ik weer naar het zonnige grasveld ging bleef hij zitten. Hij wilde uit de zon blijven. Ik wees op zijn besproete armen. We gingen ieder ons weegs, het leven in de breedte tegemoet.

‘Doei.’

‘Hoi.’

 

ik ben een paar weken op vakantie, volgende week een update met wat hier gedaan en of gedacht wordt.