Ik smijt het portier van mijn Jeep dicht, steek een Camel op en volg Eelco de wei in. Zij aan zij lopen we door het hoge gras. Bij iedere stap slaan de ritssluitingen van mijn laarzen zacht tinkelend tegen de leren schachten – het gerinkel van sporen. Hoog boven ons drijven wolken over.

Bij het beest van mijn keuze, een kolossale, volgroeide Blonde d’Aquitaine, trek ik m’n gun uit m’n schouderholster en zet de loop op haar prachtige, krachtige, onverzettelijke kop. De snuivende ademhaling van de kudde. Het knappende geluid waarmee rundertongen gras van de wei scheuren.  Het koebeest weet wat er gaat gebeuren – maar ze blijft staan, gefixeerd door mijn intense, dwingende, hypnotiserende blik. Langzaam laat ik mijn wil van mijn hoofd via mijn hals, schouder, bovenarm, onderarm naar de spieren in mijn wijsvinger stromen. Gestaag meer druk uitoefenen op de trekker.

‘Een wei verderop heb ik ook nog een paar knollen staan,’ zegt Eelco, ‘daar kunnen we zo wel even naartoe lopen.’

Ik draai mijn gestrekte arm een kwartslag en plant de loop van mijn gun op de borst van Eelco, iets rechtsboven zijn borstbeen, ter hoogte van zijn hart.

‘Wat?’

‘Verderop staan ook nog een paar vette knollen. Misschien zit daar ook iets voor je tussen.’

‘…’

Met mijn duim span ik de haan van mijn gun. Eelco begint te lachen.

‘Pas je wel op? Die dingen kunnen zomaar afgaan.’

‘Mijn blaffer blaft alleen als ik dat wil.’

‘Gelukkig.’

‘Dat hangt er vanaf,’ zeg ik en haal de trekker over.

Het schot werpt Eelco meer dan een meter naar achteren – ruggelings landt hij in het gras. En blijft daar liggen.

Ik loop naar hem toe. De kogel heeft zowel zijn overall als zijn borstkas aan flarden getrokken. Met wijd open ogen ligt hij naar de lucht te staren – alsof zijn blik de hemelvaart van zijn uitgetreden geest volgt.

Ik hurk bij het stoffelijk overschot neer. Na een laatste hijs van mijn Camel neem ik de peuk tussen duim en wijsvinger en druk de roodgloeiende punt tegen Eelco’s oogbol. Het sist als een minibiefstuk in een gourmetpannetje.

‘Gij zult mijn naam niet ijdel gebruiken,’ fluister ik terwijl de laatste sigarettenrook mijn mond uitstroomt.

Ik kom overeind.

Er is as achtergebleven op Eelco’s oogwit, de peuk is van zijn gezicht in het gras gerold.

Terwijl ik, de gun nog in mijn hand, naar het lijk sta te staren, voel ik de woede opkomen die je vóór een daad als deze zou hebben verwacht. Bijna mechanisch richt ik mijn gun en begin het magazijn leeg te schieten op Eelco’s stoffelijk overschot. Ik mik op de romp, maar ook Eelco’s armen en benen beginnen zo wild te schokken dat het wel lijkt of mijn gun een defibrilleerapparaat is waarmee ik wijlen Eelco probeer te reanimeren.

Nadat mijn wapen is uitgerookt, sta ik minutenlang te kijken naar de rotzooi die ik heb aangericht. Het is alsof ik in een vuur staar. Boven mijn hoofd worden de wolken talrijker, donkerder.

Het leegschieten van mijn gun heeft me eerder verwilderd dan gekalmeerd… Met de geestdrift van een doorgeslagen vandaal die na een overtreding in de zondagmiddagamateurcompetitie het veld op is gestormd om de arbiter fysiek te kapittelen, begin ik Eelco’s gezicht en schedel kapot te trappen.

Eerst breek ik zijn neus, vervolgens de botten in zijn kin, kaak, jukbeenderen en ik trap net zo lang door tot ook zijn schedel helemaal is gebroken en er van zijn hoofd weinig meer rest dan een platte bloedvlaai. Krak, krak, krak – sop,sop.

Deze haat is zelfhaat.

Want voor zelfhaat heb je als kwaliteitsslager alle reden. Dat kan ik je verzekeren.

Wat is mijn opdracht als (inval)slager?

Leeghoofden een volle maag bezorgen.

Alle bolbuikjes die hier door het dorp waggelen… grotendeels de schuld van het fokking kwaliteitsvlees dat Eelco, mijn broer en ik de mensen voeren… al die honderden kilo’s koe die we door de spijsverteringskanalen van de Harkdorpers hebben gejaagd, moet ik voor straf de hele dag langs m’n winkelruit zien schuifelen… En we blijven stunten met onze prijzen en we blijven proberen de mensen tot meer en meer consumptie te verleiden, want het is eten of gegeten worden in de slagerswereld dus iedere cent is er één… receptjes uitdelen… stukjes worst laten proeven… glimlachen, lulpraatjes aanhoren…

Ik steek m’n afgekoelde gun terug in het schouderholster. Nadat ik me heb uitgerekt en losgeschud, begin ik uitgetrapte tanden te verzamelen en tast ik net zo lang in het gras tot ik alle patronen heb gevonden. De luchtvochtigheid is gestegen, de wind steekt op. Aan een zoom van de wei bewegen populieren.

Ik wikkel het stoffelijk overschot van mijn veehouder in een oude schapenvacht die ik altijd achterin mijn Jeep heb liggen voor het geval ik bij vrieskou ingesneeuwd raak of de mogelijkheid van een amoureuze picknick zich voordoet en sleep hem even later, door het dorp, naar de slagerij.

In het keukentje achter de winkel was ik mijn handen in een royaal stuk regiosoap.

‘Gij zult mijn naam niet ijdel gebruiken,’ fluister ik opnieuw. Daarna werp ik mijn hoofd in mijn nek en begin hysterisch te schateren; het is alsof ik niet zelf lach, maar een vreemde kracht zich van mijn stembanden bedient. De rillingen lopen me over de rug.

Ik drink een paar glazen water en loop naar het raam. Het stortregent. Alsof de goden de laatste restjes Eelco uit de wei willen wegspoelen voor hij wordt vermist. Een paar uur noodweer en dan is alleen het gaspedaal van mijn Jeep nog kleverig van het bloed.

Einde van deze episode.

‘En waar is die Eelco nou?’

‘Verhuisd naar de Foetsieweg nummer 0.’

‘…’

‘De kleine verdwijntruc noemen wij goochelaars dat. Het teruggoochelen wordt een stuk lastiger.’

‘Maar hoe kom je nu aan je slachtvee?’

‘Koop ik bij de vrouw van Eelco. Lekker wijf trouwens.’

 

Tirade – meedogenloos.

 

‘Mag ik een suggestie doen voor een soundtrack?’

‘Mmm?’

‘Passenger. Holes in our hearts.’

‘…’

‘Hahaha! Schitterend!’

‘Ja, leuk. Maar nee: de soundtrack voor de hele Hakdorp, ik bedoel Harkdorp serie is en blijft: If you want blood – you got it.’

Volgende week: Haar mailtjes werden wel beantwoord, maar haar liefde niet – tragedie te Rome.

In voorbereiding: Verse eieren – Groeten uit Harkdorp (III)

Inside anekdote: na Groeten uit Harkdorp I en Land* boden zowel Uitgeverij De Sissende Slang áls Uitgeverij De Happende Haai me via mijn literair agent, Paul Zeeprest, een contract aan voor het schrijven van ‘een boekje’ over Harkdorp. Je zult begrijpen dat ik me nog liever laat injecteren met terminale bloedkankercellen – ja hoor, steek de naald maar recht in de hersenstam, druk maar leeg dat reservoir – dan dat ik jou, jullie, hier teleurstel door in te gaan op dergelijke concernverzoeken (maar zo ondiplomatiek heb ik me natuurlijk niet uitgelaten tegenover de betrokken contactpersonen – laten we het alsjeblieft wel een beetje gezellig houden met elkaar!).

En hé… wees nou niet zo overgevoelig om vanwege een klein grapje over KANKER meteen je ‘mening’ te geven in het reactieformulier hierboven/onder, want dan ga ik vanavond op mijn knietjes, handen gevouwen, voor mijn bedje zitten om de Here Jezus te vragen jou voor je gesputter te straffen met Handlepra – en aangezien ik één van Zijn Favoriete Kostgangers Aller Tijden ben, maakt dat de kans groot dat hij mijn gebedje inwilligt en jij de volgende keer dat je weer iets achterlijks wilt intikken opeens naar een toetsenbord met je eigen afgevallen vingers zit te staren. Ja, knul, ja meid… had je je maar met je eigen zaken moeten bemoeien…

Publiek, ik veracht u met grote innigheid, schreef Multatuli. Van mij had ie dat laatste woordje wel mogen weglaten.

‘Ah, Publikumsbeschimpfung… heerlijk!’

‘Graag gedaan. Eikel.’

‘Hahaha! Schitterend, kloothommel.’

Tot volgende week rakkers.

En of je je even op Tirade abonneert.

‘Wat maar weinig mensen weten, ook de meeste mensen van de museumtram niet, is dat de joden…’ begon de oude trambestuurder plotseling toen we even stilstonden.

Ik zat me juist te verbazen over de reclameopschriften in de honderd jaar oude tram. Personeel werven ging destijds nog recht voor z’n raap, met kreten als ‘Meisjes! Komt werken bij Verkade!’. Stel je dat nu eens voor: ‘Jager zoekt hertjes voor het nieuwe Rijks’. Vervolgens viel mijn oog op de briljante tekst ‘Ziet u iemand staan voor wie dit bezwaarlijk is, bied hem dan uw zitplaats aan!’ en wilde ik de ouwe baas bijna mijn zitplaats afstaan.

‘Met de sjabbat sluiten ze Mokum, de stad, zoals ze Jeruzalem afsluiten.’ Hij legde uit dat voor orthodoxe joden behalve lichtknopjes bedienen en schrijven ook het vervoeren van goederen tijdens de sjabbat verboden is. Er zijn echter uitzonderingen. In de Tamoed wordt Jeremia 17:21, ‘Wacht je er terdege voor om op sabbat goederen door de poorten van Jeruzalem naar binnen te brengen’, zo geïnterpreteerd dat iets dragen tijdens de sjabbat wel is toegestaan binnen een afgesloten domein. In de eerste plaats geldt dat binnenshuis, maar ook een hele stad kan letterlijk een afgesloten gebied zijn.

De tram stond stil op de grens van Amsterdam en Amstelveen, er was nauwelijks iets te zien in de omgeving. We waren nabij de Bosbaan en hielden halt voor een overgang over een weinig beduidend weggetje, om ons heen was water. Vroeger liep hier de sjabbatgrens, de zogenaamde eroev – ingeklemd tussen de rivieren. Ik dacht dat die alleen symbolisch was, maar om het gebied af te baken waren er wel degelijk enkele plaatsen waar een weg of brug daadwerkelijk overspannen kon worden met een ketting. Ook over de trambaan.

De trambestuurder wees naar buiten. ‘Dat is een van de paaltjes, je kunt ’m zien staan in de slootkant. Aan de andere kant moet er ook een staan, maar die ben ik even kwijt door het struikgewas…’

‘De tram ging hier dus niet verder?’

‘Nee.’

Het stalen paaltje was ongeveer anderhalve meter hoog. Het is een van de weinige overgebleven sjabbatpaaltjes. Er zitten grote ogen aan, maar van een ketting is geen spoor te bekennen. Toch moet hier jarenlang elke vrijdagavond een vrome trambestuurder de tram hebben stilgezet om de eroev te sluiten.

‘Maar de passagiers mochten wel door met een tram die aan de andere kant klaarstond.’ Groot probleem natuurlijk, dacht ik, als je met de sjabbat je familie in Amstelveen wilde opzoeken, want dan kon je ter attentie niets voor hen meebrengen. Die situatie deed zich ten gevolge van de stadsuitbreiding begin vorige eeuw steeds vaker voor, verklaart de trambestuurder. De eroev werd in 1972 ongeldig verklaard en opgeheven.*

De ouwe baas trok aan een snoer dat aan het plafond tram hing, en hop, daar gingen we weer. Hij verdiende applaus, dat uitbleef, maar leek me gelukkig met het doen van zijn verhaal. Hij ging enigzins zwalkend terug naar zijn post achterin het tramstel om te wachten op de volgende overgang of wissel. Ik hervatte mijn gelukkige gestaar naar de reclames (Artis voor slecht 55 cent!) en het uitzicht op het Amsterdamse Bos.

 

* Sinds maart 2008 omheint een nieuw ingestelde, grotere eroev een deel van Amsterdam en Amstelveen.

De laatste dagen denk ik vaak aan zelfmoord – dat wil zeggen het fenomeen, niet het plegen. Het lijkt me helemaal niet de makkelijkste weg – eerder de moeilijkste. In principe is opgeven altijd de ‘easy way out’ – maar je leven opgeven? Daar gaat de allermoeilijkste keuze aan vooraf, en dan hebben we het nog niet eens over hoe moeilijk het daaraan voorafgaande leven geweest moet zijn. In die zin vind ik het dan ook onterecht als mensen verontwaardigd of boos reageren op iemand die zelfmoord heeft gepleegd omdat diegene zelfmoord gepleegd heeft. Dat het verliezen van een naaste gepaard gaat met veel woede en verdriet is natuurlijk wel heel begrijpelijk.

Afgelopen zaterdag schreef Marko van der Wal hier op deze site een stuk over de modereportage van Vice die een aantal schrijfsters afbeeldt op het moment dat zij hun leven beëindigen. Hij vindt de internationale ophef die naar aanleiding daarvan ontstaan is onterecht, maar volgens mij heeft hij geen gelijk. Marko schreef: “De foto’s worden internationaal collectief weggezet als onsmakelijk en beledigend. Het bevestigt dat er een taboe rust op het onderwerp zelfmoord; we dienen het zo snel mogelijke te scharen onder de hersenspinselen van zieke geesten.” Ik zie niet in hoe het eerste het tweede impliceert: volgens mij kun je heel goed een serie foto’s onsmakelijk vinden, zonder dat je daarmee bevestigt dat op het gefotografeerde onderwerp een taboe rust. Het feit dat er zo verontwaardigd op de foto’s is gereageerd, bevestigt bovendien juist dat zelfmoord niet als een ziek hersenspinsel gezien wordt: het is veel serieuzer dan dat. En stel dat er inderdaad een taboe rust op zelfmoord, is het publiceren van een serie onsmakelijke foto’s dan de beste manier om dit te doorbreken?

Goed, zelf vind ik met de foto’s zelf ook niet zoveel mis. Sommigen zijn zelfs best mooi, al moet ik zeggen dat ze als modefotografie geen al te sterke indruk maken. 19 seizoenen van America’s Next Top Model kijken heeft mij geleerd dat een fashionspread altijd in dienst moet staan van de te verkopen kleding en dat is op deze foto’s nauwelijks het geval; op sommige foto’s is de kleding amper te zien. Dat maakt de hele serie dan ook zo vreemd: het feit dat ze gepaard gaat met een commercieel doeleinde, een doeleinde dat bovendien nogal geforceerd in de foto’s gelegd wordt – zelfs het merk panties waarmee “Sanmao” zichzelf op de foto ophangt wordt genoemd. Er gaan hier drie dingen langs elkaar heen: het verkopen van panties, een vrouw die zichzelf ophangt met een kledingstuk, en het feit dat Sanmao echt bestaan heeft. Als je een foto zou maken van een vrouw met een pistool aan haar mond omdat je het moment van een zelfverkozen dood vast wilde leggen, zonder daarbij te zeggen dat de vrouw op de foto Iris Chang moest voorstellen, dan zou er niets aan de hand zijn. Maar Iris Chang is nog geen tien jaar dood, zij liet een jonge zoon achter –waarom zou je haar dood willen gebruiken, als het ook zonder had gekund?

Marko schreef: “Die spastische houding rondom zelfmoord is volgens mij een belediging op zichzelf, niet het afbeelden ervan. Roepen dat er op deze manier geen aandacht geschonken mag worden aan de zelfmoord van een aantal schrijfsters marginaliseert niet alleen hun dood maar ook henzelf.” Het is niet zozeer het feit dat Vice deze foto’s liet maken en afbeeldde dat mij stoort, maar wel de manier waarop – haal in bovenstaand citaat de woorden ‘deze manier’ weg en je hebt een ware zin. Vice koos echter wel voor deze manier, en ik vind dat deze foto’s de schrijfsters juist marginaliseren: aan de schrijfsters’ werk wordt in het blad geen aandacht besteed. Het tijdschrift reduceert ze zo alleen nog maar tot dat stelletje zelfmoord-plegende schrijfsters, maar hey, at least they looked good doing it.

Het resultaat van de manier waarop de foto’s in het tijdschrift geplaatst zijn, is dat de foto’s nietszeggend zijn geworden. Ze zeggen niets over zelfmoord, want ze zeggen iets over kleding. Ze zeggen niets over de schrijfsters, want ze zeggen iets over hun zelfmoord, maar ze zeggen niets over hun zelfmoord, want ze zeggen iets over kleding. Maar de kleding is nauwelijks te zien. Daar komt bij: Over iemand die op gruwelijke wijze vermoord is vraag je je toch ook niet af wat ze op het moment van de tragische gebeurtenis droegen, en/of het door een kogel doorboorde Givenchy-jasje onherstelbaar beschadigd is? Dat is simpelweg totaal irrelevant, je gaat ermee voorbij aan de ernst van de situatie. Als je aan de hand van foto’s iets wil zeggen over zelfmoord, mogelijk zelfs om het taboe er op te doorbreken – op zich een goed idee -, dan zou je niet de zelfmoord van echt-bestaand-hebbende mensen als voorbeeld moeten nemen, en ook niet de nadruk moeten leggen op een voor de situatie zo onbelangrijk aspect. En als je aandacht zou willen besteden aan het werk van een aantal schrijfsters, dan zou je daar best een interessant stuk over kunnen schrijven.