Een paar dagen geleden, het was vlak voor de verjaardag van de koningin, scheen de zon meedogenloos.
Ik zag hem weer zitten, in een smal straatje in de binnenstad, in zijn witte pak. Ik spreek hem wel eens en weet dat hij op zo’n moment gretig probeert de zon te verleiden, aangezien hij in een kleine donkere woning leeft.
Jaren geleden was hij in het nieuws. Hij werd ervan verdacht zijn vrouw te hebben vermoord. Ze konden uiteindelijk ook bewijzen dat hij de dader was.
Ik ken zijn achtergrond. Als kind van een Duitse moeder werd hij na de oorlog meedogenloos de hoek in getrapt.
Ik heb dat verhaal ooit verteld toen iemand zei dat hij een meedogenloze moordenaar was.
Iemand in het gezelschap zei dat hij ook een man kende die na de oorlog om precies dezelfde redenen altijd de sigaar was. Maar, zei hij, die heeft nooit iemand vermoord, sterker nog: hij heeft alleen maar levens gered.
Ik dacht aan dat verhaal toen ik hem op de verjaardag van de koningin in zijn witte pak door de binnenstad zag lopen. Ik had net op de vrijmarkt een boek gekocht dat ik al lang zoek; van Mikal Gilmore, over zijn broer Gary die op brute wijze een aantal mensen vermoordde en toen naar de doodstraf verlangde. Mikal, een van de betere schrijvers van het Amerikaanse muziektijdschrift Rolling Stone.

Je neemt een geschikte stoel en daar begin je omheen te bouwen.
Dat antwoordde kunstenaar Joost Conijn toen Tommy Wieringa hem
vroeg hoe je een vliegtuig moet bouwen.
Conijn bouwde een vliegtuig en maakte daar een mooie film over.
Je ziet hoe hij materiaal bij elkaar scharrelt, bouwt, in de lucht
probeert te komen en uiteindelijk in een Marokkaanse woestijn
het luchtruim kiest.
Mijn zoon Jim heeft toen hij acht was ook een vliegtuig gebouwd.
Ik hielp hem met het vinden van materiaal in het havengebied dat
aan de andere kant van de weg begon.
In een filmverslag vertelt hij hoe lang hij nodig denkt te hebben
om het vliegtuig in onze achtertuin te bouwen, daarna wil hij
het naar een heuveltop brengen, hoewel hij denkt dat een
heuveltje ook zal voldoen. Want misschien, zegt hij, heb ik
een zuchtje wind nodig.
Toen ik aan het begin van de meimaand  ’s avonds aan de keukentafel
zat moest ik opeens aan Conijn en Jims vliegtuig denken.
’s Middags had ik mijn zoon geholpen met het inrichten van
zijn eerste kamer, elders in de stad.  Ik schilderde een muur
hemelsblauw.  Toen het me even duizelde omdat ik te lang
gehurkt had gezeten zag ik Jim in zijn vliegtuig opstijgen.

We hebben de hele nacht gereden. We hebben lang gereden. We willen stoppen. We kunnen het niet. Is er een acceptabel resultaat? Bedoelen we iets wanneer we praten?

Het is misschien een lange zit, het één na laatste gedicht dat ik op dit blog zal plaatsen, maar dat is het laatste stuk weg voordat je weer thuis bent altijd; meer nog dan de rest van de rit, die veel langer duurde. Om de laatste kilometers naar huis sneller voorbij te laten gaan, deden mijn zus en ik vroeger op de terugweg van vakantie altijd een spelletje. Wie het eerst vanuit het autoraampje de kerktoren, de brug en de watertoren van onze woonplaats had gezien kreeg, nou ja, tijdelijk het gevoel van eeuwige roem. Op den duur wisten we precies vanaf welk punt op de A2 het mogelijk was bovengenoemde herkenningspunten te zien, en vanaf die vakantie was het spel nog slechts een kwestie van seconden. Maar zo gaat dat altijd met lange zitten: uiteindelijk zijn ze niet meer dan een kwestie van seconden. Bij thuiskomst ligt er een zak snoep van de buurvrouw op tafel, en is er niet genoeg post voor mij gekomen.

—

Naar: Richard Siken | The dislocated room

De misplaatste kamer

Het is mijlenlang nacht geweest en dan beginnen de echte sterren in de paarse
         lucht, als kleine boten te ver van de kade,
te verdwijnen.
              En daar, in de verte, niet het beloofde land,
                                                      maar een Holiday Inn,
met bougainvillea die door het gaashek van het zwembad groeit.
       De deur wijd open: twee identieke bedden, identieke lampen, identieke
plastic bekers ingepakt in cellofaan
                     en hij zegt Nee Henry, laten we het niet doen.
Kun je het verhaal als stippellijnen door de kamer zien gaan?
       Hier is de wasbak om het bloed weg te wassen,
hier is de whisky, het gescheurde shirt, de tegel van de badkamervloer,
                het schijfje van de badstop
                       doorzeefd met gaatjes.
Hier is de jongen als een zak van vlees, hier zijn de motoren, de kleine kamer
       die geen kamer is,
de Henry die geen Henry is, de Henry met een naald en draad,
           die zich buigt over de flauwgevallen jongen
                            op de universele beddensprei. 
                    Hier is hij nog een keer, wordt dichtgenaaid.
Dus nu zijn we tot een reusachtig strijdveld gekomen, de warmte van het vuur,
      het vuur dat nog brandt,
                                               de hitte die ontsnapt als een gebroken belofte.
      Dit is het gedeelte waarin je weer in je kleren wakker wordt,
dit is het gedeelte waarin je probeert in het gebouw te blijven.
              Blijf nog even in de kamer, zegt hij. Blijf nog even
                                                                       in de kamer.
Dit is de plaats, zeg je tegen jezelf, dit is de plaats waar alles
          begint te beginnen,
de wonden onthullen een dikkere huid en dan opeens is er geen vloer.
                                         Ondertussen
is er iets onder het gebouw dat heel erg hard probeert
                 om je aandacht te winnen—
         een man met amandelogen en een rits die de lengte
                                                  van zijn ruggengraat nabootst.
Je kunt de schaduw zien die de man werpt
       op het linoleum,
hoe deze lijkt op een boot, de tegels heel precies doorsnijdt,
             de masten van zijn armen die tegen de ramen schrapen.
Hij wijst naar je met een glas melk
          alsof hij probeert te zeggen dat er
nu een soort blinkende ster diep in je verborgen ligt en hij
                                       moet het eruit graven met een mes.
                              De bel gaat, de hond gromt,
en dan laait de wind op, en het licht valt, en zijn mond
         klappert, en de hond
huilt, en het raam sluit nauw tegen de vieze regen.
Hier is de hal en hier zijn de deuren en hier is de angst
      voor het andere ding, het genadeloze 
                                        ding, je lichaam verdrinkt in zwaartekracht.
Dit is het ondertussen, het wachten dat plaatsvindt
      in de ruimte tussen
één bericht en het volgende, de plaats waar je zijn handen
                                     verwart met de kamer, de hond
            met de man, het bloed
                                              met de opengereten lucht.
Hij legt zijn handen op je hele lichaam om je in de kamer te houden.
                  Het is nacht. Het is middag. Hij rijdt. Het gebeurt
        allemaal opnieuw.
                   Het is liefde of het is het niet. Het is niet voorbij.
Je bent in een auto. Je bent weer in de berm. Je bent op een
                   hobbelige weg en er zijn overal criminelen,
                                            die verlangen naar gevaar.
                       Henry, zegt hij. Wie praat er?
Ik dacht dat ik de klank van ijs
                  op tand hoorde. Ik dacht dat ik de klank van tand op glas hoorde.
Open de deur en het licht valt naar binnen. Open je mond en het valt
        weer naar buiten.
Hij ligt bovenop je. Hij ligt naast je, vlak naast je om precies te zijn.
                Hij heeft de zachtste huid, helemaal om zich heen geslagen.
                                        Hij is het niet.
Jij bent het niet. Nu val je. Je zwemt. Dit is niet
         zonder gevaar. Je hebt geen
             adem. Je klimt opnieuw uit het verchloorde zwembad.
Niet alle noodzakelijke woorden werden ons gegeven.
                           Niets werd ons gegeven.
            We hebben de hele nacht gereden.
                           We hebben lang gereden.
We willen stoppen. We kunnen het niet.
Is er een acceptabel resultaat? Bedoelen we iets wanneer we praten?
              Is het genoeg dat we rillen
                                             om het geluid?
Linker hand tilt de vork naar de mond, voel het vlees
         door je keel glijden terwijl je denkt
                    Mijn keel. De mijne. Alles binnen deze lichtbundel is van mij.
De asbak en de kapotte lamp, de vieze oranje gordijnen en zijn
        geruïneerde shirt.
                         Ik was in je lichaam, baby, en het was een paradijs.
        Ik was in je lichaam en het was een kermisattractie.
Ze willen stoppen maar ze kunnen niet stoppen.  Ze weten niet
                                                                                   wat ze doen.
Dit is niet zonder gevaar, het hoe aan te raken, we willen het scherm
             niet helemaal
van onze ogen getild, slechts lang genoeg omhoog om de gaten te zien.
             Moe en verweerd en op de verkeerde manier aangeraakt,
                       ruw aangeraakt en bonzend in het licht.
Ze willen stoppen maar ze stoppen niet. Ze krijgen de kogel er niet uit.
                Snij me open en het licht stroomt naar buiten.
       Hecht me weer dicht en het licht blijft naar buiten stromen 
                                                                      door de hechtingen.
Hij krijgt de kogel er niet uit, denkt hij, en dan lukt het hem.
           Een klein stukje grind om een parel omheen te bouwen.
Middernacht juni. Middernacht juli. Ze zijn er nu al dagen mee bezig.
     De kogel er uit krijgen.
De kogel er uit graven en omhoog houden naar het licht, het licht.
                            De kogel er uit graven en omhoog houden naar het licht.

Naar: Ada Limón | Fifteen balls of feathers

13.

Aan de basis van een vogelveer zit iets wat een naveer heet.
            Het deel dat er eerder uitziet als een mensenhaar in zijn metalige borstel.

            Het klinkt als nagedachte of na-leven. Het is het deel net na de calamus en de
inferieure umbilicus dat het vogellijf in gaat.

            Ik wil er één. Wat gebeurt er na-veer? Na.

            Nadat we de ons opgegeven taken hebben volbracht,
                                   en eindelijk uit onze namen barsten.

Geen zorgen, ik geloof niet dat kolibries verliefd op me zijn,
                        geen enkele god is ooit verliefd op ons.

Het verhaal gaat dat Huitzilopochtli het hoofd van zijn zus afsneed,
                        het toen naar de hemel gooide om de maan te worden,
                        zijn andere broers en zussen werden sterren.

(Want er moet en grote leegte zijn en een grote manier om hem te vullen.)

Mijn stiefmoeder is thuis en ze belt
                         om te vragen hoe het gaat.

Ik zeg haar dat het me spijt, en ze zegt, Dit is simpelweg hoe mijn leven gaat zijn.

            De vrouw van de delicatessenwinkel is zo aardig zonder reden dat ik begin te huilen.

Er zijn momenten waarop ik veronderstel dat we op de onzen af moeten geven,
                        op andere momenten zijn de maan en de zon familie.

14.

Aan de rivierkant, zittend op de dikke witte stenen
                      onder de sparren,

kijk ik hoe ze zich uitkleedt en de stroming inglijdt.
                        Ze ziet er jong uit. Mijn vader is stil en boven onze hoofden
vormt de zon een punt om ons bijeen te drijven.

De laatste tijd herinner ik me dingen.

Dit is geen uniek verhaal –
            wat we in onze handen houden is onoplosbaar.

Het is de passage die ons versteld doet staan,
                        dit volle gewicht dat ons wel naar beneden moet trekken. 

Ze weet dat we naar haar kijken,
                        vindt het fijn te weten dat we er zijn terwijl ze onder gaat.

15.

In ieder verhaal heeft de kolibrie toegang tot beide werelden,
hij is de boodschapper, de gevleugelde koorddanser.

De migratie van zoveel mijlen voorbij ons werelds bereik,
en toch komen ze bij ons.

Terwijl ik deze lucht die ons gegeven is vorm probeer te geven,
                                 kan dit zachte gefluister van vleugels uit de andere wereld, het hiernamaals
            me ’s nachts wakker houden, hoewel op aangename wijze.

Ik weet wat je denkt:

Soms is het de regen en de verwarming,
soms is het de zonnegod.

Het meest denk ik aan het verhaal waarin de kolibrie
                        een vrouw van de Tarascan stam (mijn stam) leerde weven.

         Hoe zij een kolibrie de droogte door hielp,
         hoe ze regenwater opving en zoet maakte,
         hoe, vervolgens, de vogel haar leerde weven,
         hoe, vervolgens, het weven haar leven redde.

Naar: Aphasia – Dorianne Laux

Het enige wat ze na de verlamming nog
zeggen kon was Venezuela, wijzend naar
de waterkan met de lichtblauwe rand,
haar éénwoordsbevel. En als ze
het heldere water opdronk en het glas
terug gaf was het opnieuw Venezuela,
dankbaarheid, wellicht, of het woord
nu niets meer dan een zucht, zoals de lucht
in het raam, de kussens een mistige betekenis
onder haar hoofd gelegen. Roze rozen
stierven af op haar nachtkastje, elk blad
een snipper in de vorm van een land
waar ze nooit was geweest, nooit ook maar
enige interesse in had getoond en nu
was het overal, in de perzik die ze optilde,
druipend, aan haar lippen, het witte doekje
in de tissuebox, haar kinderen wanneer ze
op bezoek kwamen, gedoopt met hun
nieuwe naam na iedere kus. En ’s nachts
fluisterde ze het, donker verdovend
in het oor van haar man als hij
voorover boog om te luisteren,
haar handen friemelend aan
haar knopen, haar borsten,
die ze omhoog naar het licht hield
als een geschenk. Venezuela, zei ze.

 

— 

Wanneer ik ooit zo dement ben dat ik nog maar één woord uit kan brengen, zal ik zo vaak als ik kan een busreis maken. Dat lijkt me heerlijk: drie meter boven de weg omringd door mede-bejaarden Europa voorbij zien komen. Een activiteit waar ik nooit ook maar enige interesse in had getoond opeens overal laten zijn. Ik weet nog niet welk woord ik zou willen zeggen als ik nog maar één woord kon zeggen, maar het zou iets moeten zijn dat even willekeurig en melodisch klonk als Venezuela. ‘Appelstroop’ is een kanshebber, hoewel het waarschijnlijk helemaal niet uit maakt welk woord ik nog zou kunnen zeggen – hoe zou ik immers mijn vreugde of onvrede over het betreffende woord tot uiting brengen? De uitroep ‘appelstroop, appelstroop, appelstroop’ zou me in alle gevallen onbegrip en een buslading vol appelstroop opleveren.

Komt dat laatste even goed uit. Ik ga alvast klaar zitten naast de lucht in het raam. Ik denk niet dat het ooit mogelijk zal zijn om vanaf hier een busreis naar Venezuela te maken, maar onderweg naar de Moezelvallei zullen wij, bijna-gecremeerden, alvast een wolk van as achter ons uit strooien.

De spieren beginnen te ontbinden – Jillian Clark

(Naar: The muscles begin to decompose)

18 april is een van mijn favoriete gedichten van sylvia plath
en ook een gedicht van mij
het is ook de dag waarop einstein doodging
het is ook de dag waarop virginia woolfs lichaam werd ontdekt in 1941
we werden allebei op 25 januari geboren

ik kan niet geloven dat dit een goede dag voor mij zal zijn
ik kan niet geloven dat mensen willen zijn waar ze zijn wanneer ze in een menigte zijn
ik wil niet geloven dat er niets is waarover ze zich zorgen maken

—

‘You’re’ is een van mijn favoriete gedichten van sylvia plath. De laatste regel, ‘A clean slate, with your own face on’ is een regel waarbij ik me verschillende dingen voor kan stellen. Eigenlijk is ze alleen mogelijk als ‘je eigen gezicht’ een leeg gezicht is, tegelijkertijd denk ik dat het onmogelijk is ergens je eigen gezicht in te herkennen (zelf zie je nooit hoe anderen jouw gezicht zien, en het enige waar een gezicht uit bestaat lijkt mij datgene dat het door anderen krijgt toebedeeld) en tegelijkertijd vind ik dat deze zin en dit gedicht veel hoopvoller klinken dan dit alles. De schone lei wil zeggen: Ik kan niet geloven dat dit geen goede dag zal zijn voor mij. Dit is een machtig gevoel: onderaan de wereld staan en een wereld hebben om tegenop te kijken, niet langer tegenop te zien. Tegelijkertijd: De spieren beginnen te ontbinden. Wanneer ik ’s ochtends, in mijn bed, onder een deken kruip, voel ik ze trillen in mijn bekken, soms in mijn vragende handen.